روستای تنگ تامرادی :
روستای تنگ تامرادی از توابع بخش مرکزی شهرستان بویراحمد است که با مختصات جغرافیایی ۵۱ درجه و ۲۹ دقیقه طول شرقی و ۳۰ درجه و ۲۸ دقیقه عرض شمالی ، در ۵۴ کیلومتری جنوب غربی یاسوج قرار دارد .
این روستا از اطراف به کوه‌های زرآور و ساور محدود می‌گردد . روستای تنگ تامرادی از سطح دریا ۱۴۰۰ متر ارتفاع دارد و تحت تأثیر اقلیم معتدل و مربوط ، آب و هوای آن در فصول بهار و تابستان مطبوع و دلپذیر و در زمستان سرد است . در ورودی تنگ تامرادی و در مجاورت روستای حسین آباد، دخمه و مقبره‌ای از دوران هخامنشی به جا مانده که به یکی از سرداران و یا نجبای هخامنشی مربوط می‌باشد . تنگ تامرادی محل وقوع یکی از جنگ‌های تاریخ معاصر نیز می‌باشد . با توجه به موارد مذکور ، می‌توان قدمتی طولانی برای این روستا در نظر گرفت . مردم روستای تنگ تامرادی به زبان لری سخن می‌گویند مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند . روستای تنگ تامرادی با چشم‌اندازهای طبیعی و زیبا ، ارتفاعات بلند و پوشش گیاهی سرسبز و با طراوت ، به خصوص در فصول بهار و تابستان ، محیطی مناسب برای گذران اوقات فراغت گردشگران و طبیعت دوستان محسوب می‌شود . کشک ، کره محلی ، روغن ، گردو و گبه معروف‌ترین سوغات این روستا به شمار می‌رود .
پوشش جنگلی زیبا و وجود گونه های زیبا خزر آبی از ویژگیهای این منطقه به شمار می رود . باتوجه به وجود جاده ماشین رو و نزدیک به شهر یاسوج این منطقه جز مناطق مناسب گردشگری است.
آبشار تامرادی:
در فاصله ۵۰ کلیومتری شهر یاسوج در مسیر جاده گچساران تنگه معروف تامردای واقع شده است از ویژگیهای مهم این تنگه در اوایل فصل بهار مشخص بودن حد مرز منطقه سردسیر و گرمسیر در فاصله جغرافیایی بسیار کوتاهی می باشد وجود آبشار تا مرادی با ارتقاء بیش از ۱۵ متری پوشش جنگلی زیبا و وجود گونه های زیبا خزر آبی از ویژگیهای این منطقه به شمار می رود . باتوجه به وجود جاده ماشین رو و نزدیک به شهر یاسوج این منطقه جز مناطق خوب گردشگری می باشد.
به گزارش خبرگزاری فارس از یاسوج، آبشار تنگ تامرادی که از کوهستان‌های پیرامون روستا سرچشمه گرفته، جاذبه‌های زیبا و دلنشینی را برای مسافران و گردشگران داخلی و خارجی به وجود آورده است.
در اطراف این آبشار زیبا درختان بلند و سر سبز بلوط، بنه ،سپیدار ،بید و انواع گونه‌های گیاهی وحشی دیده می‌شود که جلوه‌های خاصی از زیبایی طبیعت در این دامنه شگفت انگیز نمایان می‌شود.
برپایه این گزارش ،چشمه بلوط عسلی ، یکی دیگر از جاذبه های گردشگری تنگ تامرادی است؛ این چشمه در پایین دست خود، حوضچه‌های طبیعی زیبایی را به خود اختصاص داده است.
گفتنی است در اطراف تنگ تامرادی، ارتفاعات سر به فلک کشیده‌ای وجود دارد که در فصل زمستان پوشیده از برف است و دامنه‌های این ارتفاعات در فصل بهار و تابستان با گل‌های رنگارنگ مزین شده است که تابلویی زیبا از جلوه‌های خدادادی را در این منطقه نمایان می‌سازد
تاریخچه تنگ تامرادی :
تنگ تامرادی ، موقعیت استراتژیک بسیار مناسبی دارد و شهرت خود را مدیون جنگ معروف به تنگ تامرادی است که در این نبرد ،عشایر بویراحمد، لشکر پیاده تیمسار آریانا را شکست دادند.
استان کهگیلویه و بویر احمد، سرزمینی است که تاریخ از قدیمی‌ترین اعصار بر پهنه سبربلندش قلم زده و از خود یادگاری بر جای گذاشته است. از سی سخت تا آتشکده خیر آباد، از دژ سلیمان تا روستای تاریخی میمند و سرانجام تنگه تامرادی که مراد از جوانمردی‌ها و دلاوری‌های ایلات عشایر این مرز و بوم است.
این داستان از قیام تامرادی‌ها علیه حکومت مرکزی رضا شاه پهلوی در سال ۱۳۰۹ هجری شمسی ریشه می‌‌گیرد.
در آن سال به دنبال قیام عشایر علیه حکومت مرکزی رضا شاه، فوج عظیمی از ارتشی که تاکنون در جنگ‌های چریکی شرکت نکرده بود برای سرکوبی آنان از کرمانشاه راهی مناطق مختلف این استان شد. ارتش با رسیدن به تنگه بی‌محابا قدم به درون آن گذاشت غافل از اینکه تامرادی‌ها در انتظارشان نشسته‌اند و به محض ورود آنان راهشان را از پشت بستند (داخل این تنگه دایره مانند بوده، ورودی آن باریک و محوطه اندرونی آن باز و گشاد است). در نبردی که میان ارتش و تامرادی‌ها شکل گرفت، حدود ۶۰ الی ۷۰ نفر از سربازان کشته و تعدادی از بزرگان تامرادی جان باختند و از آن پس مردم منطقه به سبب رشادت‌های این طایفه، تنگه را تامرادی نام نهادند.
پس از پایان جنگ، ارتش، جنازه‌های کشته شدگانش را در روستای پایین تر از تنگه به نام «کوپن» دفن کرد که هنوز هم قبر ارتشیان به همراه بنای یادبودی که پیش از انقلاب در آن محل احداث کردند به چشم می خورد .
کارگروه برنامه ریزی و تحقیق :
احمدی
