آشنایی کلی با وسایل کوهنوردی

کفش ۱- کفش سبک کوهپیمایی: این کفش دارای وزنی سبک و زیره ای نازک دارد که در فصول خشک سال می توان از آن استفاده نمود و وزن این کفش بین ۸۰۰ تا ۱۳۰۰ گرم است. ۲- کفش نیمه سنگین کوه پیمایی: دارای زیره ای ضخیم تر، لایه چرمی در کف کفش، مقاوم بودن رویه چرمی، ساق بلند و در مقابل سرما و خیس شدن مقاوم تر است و در ناهمواریها و ارتفاعات کوهستان به کار می رود. ۳- کفش سنگین کوهنوردی: این کفش دارای زیره ای کلفت تر از نوع اول است و یک لایه تخت چرمی یا لاستیکی علاوه بر زیره اصلی نیز دارد. رویه آن چرمی است و نسبتا ضخیم می باشد وزن این کفش بین ۱۴۰۰ تا ۲۰۰۰ گرم است و دارای ساقه ای بلند و زبانهای بلند می باشد.

۴- کفش دوپوش و سه پوش: در این کفش ۲ یا ۳ کفش توی هم می روند. کفش بیرونی از نوع سنگین کوهنوردی است و در بعضی از آنها کفش بیرونی از جنس لاستیک یا فایبرگلاس و پوشش داخلی از نوع گرتکس می باشد. پوشش داخلی بسیار سبک و نرم می باشد و وزن آن حدود ۳۶۰۰ تا ۴۰۰۰ گرم است. ۵- کفش ترکیبی: نوعی کفش کوهنوردی سنگین است که در فصول مختلف قابل استفاده می باشد و ضد آب بوده و برای صعودهای بلند چند روزه مناسب می باشد( فراموش نکنید که کفش هر چه که باشد باید یک نمره بزرگتر از پا باشد.

۶- کفش سنگ نوردی: این کفش دارای یک کف صاف از لاستیک نرم با قابلیت اصطکاک زیاد می باشد. دور کفش یک نوار لاستیکی وجود دارد که به وسیله آن امکان گیر کردن پا را در درون شکاف ها راحت تر می کند.

جوراب جوراب کوهنوردی بلند و تا زیر زانو می باشد و حتماً باید پشمی باشد تا در زمستان پا را گرم نگه دارد. یک نوع جوراب دیگر نیز هست که از جنس گرتکس می باشد ، خاصیت گرتکس این است که درون پا را گرم نگهداری می کند و از عرق کردن پا جلوگیری می نماید.

شلوار کوهنوردی این شلوار از جنس پشم و گرم برای زمستان و نازک برای فصل تابستان و دارای جیب های متعددی می باشد. نوعی از آنها کوتاه می باشد که در سنگ نوردی از آن استفاده می شود. حدود ۵۰ درصد از گرمای بدن از طریق سر خارج می گردد لذا داشتن کلاه در سرما و گرما برای یک کوهنورد لازم می باشد

پیراهن پیراهن باید راحت باشد نه تنگ و نه خیلی گشاد جنس آن باید از نوع پنبه و کتان باشد تا باعث عرق کردن نشود. گفتنی است که در زمستان می توان علاوه بر پیراهن از پلار نیز استفاده کرد.

کلاه حدود ۵۰ درصد از گرمای بدن از طریق سر خارج می گردد لذا داشتن کلاه در سرما و گرما برای یک کوهنورد لازم می باشد. در سرما جلوی سردی هوا را می گیرد و در گرما جلوی تابش آفتاب را می گیرد. کلاه زمستانی معمولاً از جنس پشم یا پلار می باشد و کلاه تابستانی دارای نقاب جلو و کلاه گرد و دوره دار می باشد و از جنس کتان و پارچه ای می باشد.

دستکش دستکش در تابستان از جنس نخی و چرمی و در زمستان از جنس پشمی، گرتکس و دو لایه می باشد. دستکش باید اندازه دست باشد تا روی آستین را بپوشاند و در بعضی از آنها در قسمت بالای مچ دارای بند و بست مخصوص می باشد و باید تا مچ دست را کاملاً کیپ نماید.

کیف کمکهای اولیه یکی از ضروریات یک کوهنورد می باشد این کیف حاوی مقداری باند، پماد، چسب، مواد ضدعفونی کننده و باند کشی و غیره می باشد.

کیسه خواب مهمترین وسیله شب مانی در کوهستان است که علاوه بر استراحت شبانه، از آن می توان در طول روز جهت نگهداری و استراحت شخص مصدوم نیز استفاده نمود. کیسه خواب معمولاً از جنس پر یا الیاف مصنوعی و یا ترکیبی می باشد. کیسه خوابهای پر سبک، گرم و کم حجم هستند. کیسه خوابهای الیاف مصنوعی ارزان تر می باشند و در ارتفاعات پایین تر مورد استفاده قرار می گیرند. نوع جدید کیسه خوابها از نوع گرتکس می باشد و سرمای تا ۲۰ و ۳۰ درجه زیر صفر را تحمل می کند.

زیر انداز قوی ترین کیسه خوابها نیز نیاز به زیرانداز دارند زیرا سرما همیشه از طریق زمین به بدن منتقل می شود لذا یک زیر انداز از جنس فوم یا ابر فشرده برای جلوگیری از سرما و رطوبت زمین و انتقال آن به کیسه خواب بسیار مؤثر می باشد. یک نوع زیرانداز دیگر نیز وجود دارد که مانند تشک قابل بار کردن می باشد. فراموش نکنید که زیرانداز نباید زیاد سنگین باشد و اندازه آن حداقل باید به اندازه کیسه خواب باشد.

کوله پشتی تمام وسایل مورد نیاز یک کوهنورد باید درون وسیله ای قرار گیرند که این وسیله کوله پشتی می باشد. کوله پشتی ها با توجه به نوع استفاده، از نظر حجم و کاربرد به چندین نوع تقسیم می شوند: از نظر حجم به ۲۵ لیتر، ۴۰ لیتر، ۵۰ لیتر،۶۰ لیتر ،۷۰ لیتر ، لیتر ۸۰،۹۰ لیترو بیشتر می باشد و از نظر کاربرد به کوله های کوهنوردی و کوله های سنگ نوردی تقسیم می شوند. کوله های کوهنوردی بلند، جادار و جیب دار می باشند و کوله های سنگ نوردی بدون جیب تا هنگام عبور از تنورها و لای سنگها به جایی گیر نمی کنند. کوله ها باید دارای بند و بست مخصوص جهت بستن و حمل زیرانداز، کلنگ و غیره باشند و بندهای روی شانه باید قابل رگلاژ باشند. کوله باید دارای بند سینه و کمر باشد این بندها در سر پایینی ها نقش بسیار مؤثری دارند زیرا جلوی ضربه زدن به شانه و کمر را می گیرد. رنگ کوله پشتی بهتر است از رنگهای شاخص و قابل رویت و تشخیص باشد مثل رنگهای زرد، آبی ، قرمزو فسفری. همچنین کوله پشتی باید متناسب با قد و جثه هر شخص باشد. جنس کوله پشتی ها باید از پارچه ضد آب باشد و علاوه بر آن از روکش مخصوص نیز باید استفاده نمود.

وسایل و پوشاک تخصصی

پوشاک مخصوص به لوازمی می گویند که در فصلهای بخصوص مثل زمستان و شرایط جوی از آنها استفاده می گردد.

۱- گِتر: گِتر روکشی است که روی کفش و جوراب و قسمتی از شلوار کشیده می شود تا از خیس شدن آنها جلوگیری کند. گِترها در حال حاضر از جنس گرتکس می باشند که ضمن جلوگیری از نفوذ آب به داخل کفش و جوراب، از عرق کردن پا نیز جلوگیری می نماید و قطرات ریز عرق را از داخل پا به خارج می فرستد.

۲- بادگیر: (آنوراک) بلوز و شلواری از جنس نایلون است که روی لباسها می پوشند تا جلوی باد را بگیرد. نوع دیگری نیز وجود دارد که علاوه بر باد، آب گیر یا ضد آب نیز می باشد که فقط در هنگام باران باید از آن استفاده نمود زیرا باعث عرق کردن بدن می گردد. نوع جدید بادگیرها، دو طرف بیرونی شلوار یک زیپ سراسری دارد تا به سادگی و بدون بیرون آوردن کفش قابل پوشیدن باشد.

۳- رویه دستکش: برای جلوگیری از سرمای شدید و خیس شدن دستکشهای پشمی پارچه ای از رویه دستکش از نوع گرتکس استفاده می کنند این دستکش ها بلند و دو انگشتی می باشد و تا بالای مچ و روی کاپشن را نیز می پوشاند و چفت و بند محکمی نیز دارد.

۴- عینک: عینکها برای جلوگیری از نور خورشید در تمام فصول استفاده می شوند. بهترین عینک از نوع «اولترا ویولت» ضد اشعه ماوراء بنفش می باشد. «اولترا ویولت» در ارتفاعات بالا به خصوص هنگام عبور از روی یخچالهای طبیعی و هنگامی تابش نور خورشید اگر اینگونه عینک ها را به چشم نزنیم باعث آسیب دیدگی چشم می گردد که اگر این کار ادامه یابد فرد مبتلا به برف کوری می گردد و در موارد شدید ممکن است باعث از دست دادن بینایی نیز گردد. یک نوع عینک دیگر نیز وجود دارد که در هنگام طوفان از آن استفاده می کنند و تقریباً شبیه عینک غواصی می باشد و هر دو چشم و قسمتی از بینی را می پوشاند و دور تا دور چشم نیز پوشیده می گردد.

۵- کت و شلوار پر قو: برای جلوگیری از سرمای شدید از کتهای بلندی که از پر قو پرشده است ، استفاده می گردد. این گونه کتها به سبب دو جداره بودن، مقدار زیادی هوا نیز درون آنها رفته و به عنوان یک عایق عمل می نماید. این کت ضمن گرمی، سبک و هنگام جمع کردن کم حجم می گردد.

۶- جوراب پر قو: از جنس کت پر قو می باشد و گاهی دارای زیره چرمی نرم نیز می باشد. در ارتفاعات بالا در کیسه خواب آن را به پا می کنند و بسیار گرم و نرم می باشد و از یخ زدگی انگشتان پا به خوبی جلوگیری و محافظت می کند.

۷- پا نچو: شبیه بارانی است و بسیار گشاد است به طوری که از سرتا زیر زانو را می پوشاند و کوله پشتی نیز به خوبی زیر آن جا می گیرد و کاملاً ضد آب می باشد

۸- عصا یا باتوم: یکی از لوازم ضروری برای یک کوهنورد می باشد که در هنگام صعود و فرود بسیار مؤثر است زیرا مقدار زیادی از فشار وارد به زانوها را در هر گام بر می دارد. در هر قدم حدود ۱۱ کیلوگرم فشار وارده به هر زانو را کاهش می دهد و به عنوان پای سوم کوهنورد معروف است. جدیدترین نوع این گونه باتومها از نوع تلسکوپی است که به دو قسمت تقسیم شده و در هم فرو می روند و هر کوهنورد با توجه به قد خود آن را تنظیم می نماید و در انتهای دسته آن تسمه ای وجود دارد که پیچ در آن قرار می گیرد و محکم می شود.

۹- چادر: چادر کوهنوردی بسیار سبک است و حداکثر ۳ کیلوگرم وزن دارد و معمولاً ۲ تا چند نفره اند. جدیدترین نوع چادر کوهنوردی بدون تیرک عمودی و بدون استفاده از طناب و میخ است و به صورت دوپوش می باشد. نوع دیگر آن حلزونی شکل است که در ارتفاعات بلند در مقابل طوفان و بادهای شدید بسیار مقاوم می باشد. در چادرهای دوپوش هوا بین۲ جداره چادر قرار می گیرد و عایق بسیار خوبی را ایجاد می نماید.

۱۰- روکش کوله پشتی: برای جلوگیری از خیس شدن کوله پشتی و وسایل درون آن به خصوص لباسها و کیسه خواب که باید بعد از یک روز کوه پیمایی شبی را تا صبح در آن خواب راحتی داشته باشیم از روکشی از جنس نایلون ضد آب استفاده می شود این روکش دارای حاشیه ای نازک و دارای حالت کش مانندی است و کاملاً کوله را می پوشاند.