“پیش به سوی اقتصاد کم کربن”
امروزه اهمیت توجه به محیط زیست همزمان رو به اتمام بودن منابع ماده و انرژی، حجم فراوان زائدات تولیدی و پتانسیل انتشار آلودگی به محیط از یک سو و لبریز شدن ظرفیت محیط جهت پذیرش، هضم و پالایش طبیعی این زائدات از سوی دیگر بیش از پیش احساس می شود.
بر اساس تعریفی از محیط زیست؛ محیط زیست عبارت است از محیطی که فرایند حیات را فرا گرفته و با آن درکنش متقابل است. محیط زیست از طبیعت، جوامع استانـی و نیـز فضاهایـی کـه بـا فکـر انسان ساخته شده اند تشکیل شده
و کل فضای زیستی کره زمین یعنی بیوسفر را فرا می گیرد. توسعه با مفهوم استفاده از حداکثر منابع طبیعی جهت دست یابی به هدف در قرن اخیر با کمک فناوریهای نوین و با اتکا به منابع طبیعی ارزان قیمت به پیشرفت های شگرفی نایل آمده است، اما متاسفانه این دستاوردها در برخی از موارد باعث اختلال و مشکلات محیط زیستی گردیده است و پیامدهای مختلفی از قبیل فرسایش خاک، کاهش تنوع زیستی، تغییر اقلیم و آلودگی آب، خاک، هوا و صوت و … را در برداشته است. این نکته مهم ارتباط سه گانه انسان، محیط زیست و توسعه پایدار را به عنوان پیوندی شاخص در دستور کار حرکت مستمر به سوی آینده قرار می دهد.
روز جهانی محیط زیست که هر سال پنجم ژوئن (۱۶ خرداد) در سراسر جهان برگزار می شود. در این روز در سال ۱۹۷۲ کنفرانس سازمان ملل درباره محیط‌زیست و انسان در شهر استکهلم پایتخت سوئد با شرکت مقامات و نمایندگان اکثر کشورهای جهان تشکیل شد. کنفرانس مذکور در پایان اجلاس دوازده روزه خود مبادرت به انتشار یک بیانیه یا اعلامیه اصولی و یک طرح عملیاتی یا اجرایی نمود که به عنوان اسناد کنفرانس جهانی محیط‌زیست تلقی می‌شود. همزمان با برپایی این کنفرانس مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌ای را تصویب کرد که منجر به تشکیل UNEP (برنامه محیط زیست سازمان ملل) شد.
روز افتتاح این کنفرانس به عنوان روز جهانی محیط زیست تعیین گردیده است. روز جهانی محیط زیست یکی از ابزارهای مهم برنامه زیست محیطی سازمان ملل متحد در ایجاد آگاهی عموم مردم جهان نسبت به شرایط محیط زیست و توجه به تخریب‌ها و نتایج آن بر زندگی و سلامت انسان است.
بهره برداریهای متعدد و بی رویه انسان از طبیعت امروزه از هر دوره دیگر آشکارتر به چشم می آید. محیط زیست همواره دستخوش تغییرات و تخریب بوده و این تغییرات با گذشت زمان و افزایش جمعیت و شکل گیری کلان شهرها اشکال پیچیده تری را به خود گرفته است.
در سالهای اخیر پیشرفت سریع فن آوری و عدم توجه کافی به مسائل محیط زیستی مرتبط با آن و استفاده بی رویه و غیر اصولی از منابع طبیعی، پیامدها ناگواری را موجب شده است که جبران آنها در برخی شرایط مشکل و گاه غیر ممکن گردیده است. تخریب زیستگاههای طبیعی و افزایش آلودگیهای آب، خاک و هوا از آن جمله است.
سازمان ملل همه ساله و با طرح یک شعار خاص روز جهانی محیط زیست در سطح جهان مطرح می کنند و کشورهای مختلف نیز با توجه به سیاستهای ملی و بومی خود به طرح آن در ابعاد مختلف بهره برداری بهینه از طبیعت و منابع طبیعی زمین می پردازند.
سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان نماینده دولت در این زمینه خاص، در سالهای مختلف از بدو تاسیس تا کنون اقدامات زیادی از وضع قوانین حفاظت محیط زیست تا کارهای اجرایی و نظارتی انجام داد است. امسال این روز با شعار “به سوی اقتصاد کم کربن” و با هدف مسئولیت‌پذیری دربرابر پدیده تغییرات آب و هوایی برگزار می شود.
برنامه زیست محیطی سازمان ملل متحد طی اطلاعیه های منتشر شده اعلام کرده است که با توجه به ضرورت توجه به معضل انتشار گازهای گلخانه ای و افزایش روند گرم شدن زمین با شعار “عادت را رها کنید! به سوی یک اقتصاد کم کربن” از تمام مسئولان، مردم کشورها و کمپانی‌ها و اجتماعات مختلف تقاضا دارد با تمرکز بر این موضوع توجه خود را بر روشهای کاهش کربن در محیط و اعمال این روشها متمرکز کنند.
این شعار علاوه بر شرکتهای اقتصادی و صنعتی و خدماتی شامل مسائل مرتبط با سبک زندگی و نگرشهای موجود در مصرف نیز هست که مسائل مهمی را نظیر استفاده از انرژی‌های کارآمدتر، جایگزینی منابع سوخت غیرفسیلی، حفاظت از جنگل و درخت و به طور کلی مصرف کالاهای تولیدشده با روشهای دوستدار طبیعت در برمی‌گیرد.
صنعت گردشگری مسئول تولید ۵ تا ۶ درصد از کل کربن‌های تولید شده در جهان است.
مراسم اصلی روز جهانی محیط زیست امسال ۵ ژوئن ۲۰۰۸ با هدف جلب توجه عموم مردم جهان به مهمترین معضلات و خطرهای زیست محیطی در شهر ولینگتون نیوزیلند و به میزبانی سازمان ملل متحد برگزار می شود. برگزاری مراسم روز جهانی محیط زیست یکی از اصولی است که از طریق آن، سازمان ملل افکار عمومی را نسبت به محیط زیست برانگیخته و توجه و فعالیتهای سیاسی را گسترش می‌دهد.
برنامه‌های روز جهانی محیط زیست
برگزاری مراسم روز جهانی محیط زیست یکی از اصولی است که از طریق آن، سازمان ملل افکار عمومی را نسبت به محیط زیست برانگیخته و توجه و فعالیتهای سیاسی را گسترش می‌دهد. دستور کار این روز جلب توجه مردم به مسایل زیست محیطی، توانمند ساختن مردم، ارتقای طرز تفکر جوامع محوری برای تغییر ایده‌ها و افکار به سوی مسایل زیست محیطی است.
روز جهانی محیط زیست متعلق به مردم و شامل فعالیتهای مختلفی از قبیل راهپیمایی‌های خیابانی، همایش‌های دوچرخه سورای، کنسرتهای سبز، مسابقات نقاشی و مقاله نویسی و پوستر در مدارس، درختکاری، و برنامه های بازیافت و پاکسازی می باشد. ضمن اینکه در بسیاری از کشورها، این رویداد سالانه برای ارتقای توجه و فعالیتهای مردم انجام می گیرد و روسای کشورها، نخست وزیران و وزرای محیط زیست بیانیه‌هایی را ارسال می‌کنند که نشان دهنده توجه آنها به کره زمین است.
هفته محیط زیست در ایران
هفته محیط زیست از ۱۶ تا ۲۲ خردادماه برگزار می‌شود.
شعار ملی هفته محیط زیست:
“محیط زیست سالم، بستر نوآوری و شکوفایی”
