کوه دماوند به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران، کوهی افسانه‌ای و زیباست که بلندترین نقطه سرزمین ما ایران به شمار می‌رود و تاریخ پر رمز و رازی دارد. این قله مخروطی، آتشفشانی است خاموش که در دوران چهارم زمین‌شناسی فعال بوده است. در شمال ایران کوه‌های بلندی که دریای خزر را از کویر ایران جدا می‌کند، رشته کوه البرز نام گرفته که این رشته کوه به سه بخش البرز شرقی، البرز مرکزی و البرز غربی تقسیم شده است. دماوند در بخش البرز مرکزی آرام گرفته است. رودهائی چون لار، هراز و تلخه رود در پیرامون آن جریان داشته و روستاهای پلور و رینه در کنار آن قرار دارند. کوه دماوند به واسطه شکل جغرافیایی مدور خود از ساختارهای ویژه‌ای در تشکیل یال‌های منتهی به نقطه مرتفع خود برخوردار است. یال‌های دماوند از همه جهات جغرافیائی تا قله ۵۶۰۹ متری آن بالا می‌روند. به راستی که دماوند از دیرباز مکان خارق‌العاده‌ای محسوب می‌شده و در ادبیات کهن و معاصر، اساطیر و افسانه‌ها همواره جایگاه ویژه خود را به رخ جهانیان کشیده و کمتر کسی است که با صعود بر فراز آن به یاد بیت زیبای “ای دیو سپید پای در بند! ای گنبد گیتی! ای دماوند!” نیافتد.
صعود به این قله زیبا از تاریخ ۲۸تا۳۱ تیرماه سال ۱۴۰۰ توسط باشگاه کوهنوردی ردپا شیراز برنامه‌ریزی شده و هماهنگی‌های لازم صورت گرفت. این برنامه با رعایت کامل پروتکل های بهداشتی ، کنترل تب سنجی وتست اکسیژن خون افراد از میدان معلم شیراز شروع شد. دماوند مرتفع‌ترین قله ایران زمین واقع در استان مازندران بخش لاریجان است که در ۹ کیلومتری شمال آبادی رینه قرار دارد. ساعت هفت و نیم صبح روز سه‌شنبه به ابتدای جاده پلور-رینه رسیدیم و یک ساعت بعد همه همنوردان در پارکینگ یا قرارگاه رینه آماده حرکت به سوی گوسفندسرا شدیم. برای صعود مسیر جنوبی را در پیش گرفتیم که معمولاً تردد بیشتری از آن صورت می‌گیرد. پس از پشت سر گذاردن قرارگاه رینه، به سوی گوسفندسرا در ارتفاع ۳۳۰۰ متری حرکت کردیم و از این نقطه با ادامه صعود از روی یک یال نیمه صخره‌ای از مسیری خاکی و پاکوب در ساعت ۱۳:۳۰ دقیقه به بارگاه سوم دماوند در ارتفاع حدود ۴۱۵۰ متری رسیدیم و با برپائی چادرهای خود، شب را در این ارتفاع اتراق کردیم. در انتهای شب بادهای نیمه شدیدی می‌وزید و گاهی صدای سایر همنوردان هم شنیده می‌شد.
با برنامه‌ریزی انجام شده ساعت ۳ بامداد چراغ‌های پیشانی خود را روشن نموده و راهی صعود بر فراز قله شدیم. مسیر را از کنار تیغه‌های سنگلاخی تندی به سوی قله ادامه دادیم و در ارتفاع ۴۸۰۰ متری از کنار آبشار یخی عبور کردیم. هوا به شدت سرد بود و بادهای ناملایمی نیز بر سختی صعود اضافه می‌کرد. وجود مه و دمه تا حدی دید همنوردان را کاهش داده بود و لزوم استفاده از تجهیزات مناسب، سرپرست باتجربه، وحدت و هماهنگی بین افراد، دلسوزی همنوردان در شرایط سخت، دانش کوهنوردی، تغذیه مناسب و شرکت در دوره‌ها برای همنوردان گروه آشکار شده و جای امیدواری بود. با پایان یافتن یال سنگلاخی، به سینه‌کش خاک‌های گوگردی رسیدیم که وجود گاز و ذرات گوگرد در این بخش از مسیر مشاهده می‌شد که به سرعت از آن عبور نموده و با تمایل به سمت جنوب شرقی به قله ۵۶۰۹ متری دماوند در ساعت ۱۰:۳۰ دقیقه در روز چهارشنبه قدم نهادیم. به یاد شیر زنان و دلیر مردان ایران زمین سرود ای ایران خواندیم وعکس‌های یادگاری بر بام ایران گرفتیم. برای بازگشت از این مسیر، کمی پائین‌تر با حرکت از روی ریزال‌ها تا نزدیک بارگاه سوم پیش رفتیم و با رسیدن به آن، بار دیگر شب را در چادرهای خود سپری نمودیم.
پوشش گیاهی بسیار فقیری پس از بارگاه سوم تا قله وجود دارد و به غیر از سیزاب‌های آبی و گلسنگ‌ها معمولاً گیاه دیگری دیده نمی‌شود، اما در پائین دست بارگاه سوم تا گوسفندسرا گیاهان بی نظیر دماوندی همانند خشخاش کبیر، بادرنجبویه دماوندی، دم شیر، فیبیجیا، شیر مرغ، آویشن، بومادران، خارپنبه و گچ دوست‌ها به وفور دیده می‌شوند. در میانه راه فقط پرندگانی از قبیل گنجشک کوهی، کلاغ و چک ابلق مشاهده شدند. در هر صورت، رأس ساعت ۱۲ ظهر روز پنج‌شنبه بود که دگربار به گوسفندسرا رسیدیم و مسیر بازگشت به شیراز را در پیش گرفتیم. در این برنامه شاهد هماهنگی و دلگرمی مناسب بین اعضای گروه، بهره‌مندی از دانش مناسب کوهنوردی و سرپرست با تجربه، لزوم استفاده از تجهیزات مناسب کوهنوردی، روحیه مناسب نفرات و تجربه‌های فراوان بودیم و صعود مناسبی را بر فراز قله زیبای دماوند تجربه نمودیم.
✍گزارش: افشین امامی‌خواه
