آشنایی کلی با وسایل کوهنوردی

کفش 1- کفش سبک کوهپیمایی: این کفش دارای وزنی سبک و زیره ای نازک دارد که در فصول خشک سال می توان از آن استفاده نمود و وزن این کفش بین 800 تا 1300 گرم است. 2- کفش نیمه سنگین کوه پیمایی: دارای زیره ای ضخیم تر، لایه چرمی در کف کفش، مقاوم بودن رویه چرمی، ساق بلند و در مقابل سرما و خیس شدن مقاوم تر است و در ناهمواریها و ارتفاعات کوهستان به کار می رود. 3- کفش سنگین کوهنوردی: این کفش دارای زیره ای کلفت تر از نوع اول است و یک لایه تخت چرمی یا لاستیکی علاوه بر زیره اصلی نیز دارد. رویه آن چرمی است و نسبتا ضخیم می باشد وزن این کفش بین 1400 تا 2000 گرم است و دارای ساقه ای بلند و زبانهای بلند می باشد.

4- کفش دوپوش و سه پوش: در این کفش 2 یا 3 کفش توی هم می روند. کفش بیرونی از نوع سنگین کوهنوردی است و در بعضی از آنها کفش بیرونی از جنس لاستیک یا فایبرگلاس و پوشش داخلی از نوع گرتکس می باشد. پوشش داخلی بسیار سبک و نرم می باشد و وزن آن حدود 3600 تا 4000 گرم است. 5- کفش ترکیبی: نوعی کفش کوهنوردی سنگین است که در فصول مختلف قابل استفاده می باشد و ضد آب بوده و برای صعودهای بلند چند روزه مناسب می باشد( فراموش نکنید که کفش هر چه که باشد باید یک نمره بزرگتر از پا باشد.

6- کفش سنگ نوردی: این کفش دارای یک کف صاف از لاستیک نرم با قابلیت اصطکاک زیاد می باشد. دور کفش یک نوار لاستیکی وجود دارد که به وسیله آن امکان گیر کردن پا را در درون شکاف ها راحت تر می کند.

جوراب جوراب کوهنوردی بلند و تا زیر زانو می باشد و حتماً باید پشمی باشد تا در زمستان پا را گرم نگه دارد. یک نوع جوراب دیگر نیز هست که از جنس گرتکس می باشد ، خاصیت گرتکس این است که درون پا را گرم نگهداری می کند و از عرق کردن پا جلوگیری می نماید.

شلوار کوهنوردی این شلوار از جنس پشم و گرم برای زمستان و نازک برای فصل تابستان و دارای جیب های متعددی می باشد. نوعی از آنها کوتاه می باشد که در سنگ نوردی از آن استفاده می شود. حدود 50 درصد از گرمای بدن از طریق سر خارج می گردد لذا داشتن کلاه در سرما و گرما برای یک کوهنورد لازم می باشد

پیراهن پیراهن باید راحت باشد نه تنگ و نه خیلی گشاد جنس آن باید از نوع پنبه و کتان باشد تا باعث عرق کردن نشود. گفتنی است که در زمستان می توان علاوه بر پیراهن از پلار نیز استفاده کرد.

کلاه حدود 50 درصد از گرمای بدن از طریق سر خارج می گردد لذا داشتن کلاه در سرما و گرما برای یک کوهنورد لازم می باشد. در سرما جلوی سردی هوا را می گیرد و در گرما جلوی تابش آفتاب را می گیرد. کلاه زمستانی معمولاً از جنس پشم یا پلار می باشد و کلاه تابستانی دارای نقاب جلو و کلاه گرد و دوره دار می باشد و از جنس کتان و پارچه ای می باشد.

دستکش دستکش در تابستان از جنس نخی و چرمی و در زمستان از جنس پشمی، گرتکس و دو لایه می باشد. دستکش باید اندازه دست باشد تا روی آستین را بپوشاند و در بعضی از آنها در قسمت بالای مچ دارای بند و بست مخصوص می باشد و باید تا مچ دست را کاملاً کیپ نماید.

کیف کمکهای اولیه یکی از ضروریات یک کوهنورد می باشد این کیف حاوی مقداری باند، پماد، چسب، مواد ضدعفونی کننده و باند کشی و غیره می باشد.

کیسه خواب مهمترین وسیله شب مانی در کوهستان است که علاوه بر استراحت شبانه، از آن می توان در طول روز جهت نگهداری و استراحت شخص مصدوم نیز استفاده نمود. کیسه خواب معمولاً از جنس پر یا الیاف مصنوعی و یا ترکیبی می باشد. کیسه خوابهای پر سبک، گرم و کم حجم هستند. کیسه خوابهای الیاف مصنوعی ارزان تر می باشند و در ارتفاعات پایین تر مورد استفاده قرار می گیرند. نوع جدید کیسه خوابها از نوع گرتکس می باشد و سرمای تا 20 و 30 درجه زیر صفر را تحمل می کند.

زیر انداز قوی ترین کیسه خوابها نیز نیاز به زیرانداز دارند زیرا سرما همیشه از طریق زمین به بدن منتقل می شود لذا یک زیر انداز از جنس فوم یا ابر فشرده برای جلوگیری از سرما و رطوبت زمین و انتقال آن به کیسه خواب بسیار مؤثر می باشد. یک نوع زیرانداز دیگر نیز وجود دارد که مانند تشک قابل بار کردن می باشد. فراموش نکنید که زیرانداز نباید زیاد سنگین باشد و اندازه آن حداقل باید به اندازه کیسه خواب باشد.

کوله پشتی تمام وسایل مورد نیاز یک کوهنورد باید درون وسیله ای قرار گیرند که این وسیله کوله پشتی می باشد. کوله پشتی ها با توجه به نوع استفاده، از نظر حجم و کاربرد به چندین نوع تقسیم می شوند: از نظر حجم به 25 لیتر، 40 لیتر، 50 لیتر،60 لیتر ،70 لیتر ، لیتر 80،90 لیترو بیشتر می باشد و از نظر کاربرد به کوله های کوهنوردی و کوله های سنگ نوردی تقسیم می شوند. کوله های کوهنوردی بلند، جادار و جیب دار می باشند و کوله های سنگ نوردی بدون جیب تا هنگام عبور از تنورها و لای سنگها به جایی گیر نمی کنند. کوله ها باید دارای بند و بست مخصوص جهت بستن و حمل زیرانداز، کلنگ و غیره باشند و بندهای روی شانه باید قابل رگلاژ باشند. کوله باید دارای بند سینه و کمر باشد این بندها در سر پایینی ها نقش بسیار مؤثری دارند زیرا جلوی ضربه زدن به شانه و کمر را می گیرد. رنگ کوله پشتی بهتر است از رنگهای شاخص و قابل رویت و تشخیص باشد مثل رنگهای زرد، آبی ، قرمزو فسفری. همچنین کوله پشتی باید متناسب با قد و جثه هر شخص باشد. جنس کوله پشتی ها باید از پارچه ضد آب باشد و علاوه بر آن از روکش مخصوص نیز باید استفاده نمود.

وسايل و پوشاک تخصصي

پوشاک مخصوص به لوازمي مي گويند که در فصلهاي بخصوص مثل زمستان و شرايط جوي از آنها استفاده مي گردد.

1- گِتر: گِتر روکشي است که روي کفش و جوراب و قسمتي از شلوار کشيده مي شود تا از خيس شدن آنها جلوگيري کند. گِترها در حال حاضر از جنس گرتکس مي باشند که ضمن جلوگيري از نفوذ آب به داخل کفش و جوراب، از عرق کردن پا نيز جلوگيري مي نمايد و قطرات ريز عرق را از داخل پا به خارج مي فرستد.

2- بادگير: (آنوراک) بلوز و شلواري از جنس نايلون است که روي لباسها مي پوشند تا جلوي باد را بگيرد. نوع ديگري نيز وجود دارد که علاوه بر باد، آب گير يا ضد آب نيز مي باشد که فقط در هنگام باران بايد از آن استفاده نمود زيرا باعث عرق کردن بدن مي گردد. نوع جديد بادگيرها، دو طرف بيروني شلوار يک زيپ سراسري دارد تا به سادگي و بدون بيرون آوردن کفش قابل پوشيدن باشد.

3- رويه دستکش: براي جلوگيري از سرماي شديد و خيس شدن دستکشهاي پشمي پارچه اي از رويه دستکش از نوع گرتکس استفاده مي کنند اين دستکش ها بلند و دو انگشتي مي باشد و تا بالاي مچ و روي کاپشن را نيز مي پوشاند و چفت و بند محکمي نيز دارد.

4- عينک: عينکها براي جلوگيري از نور خورشيد در تمام فصول استفاده مي شوند. بهترين عينک از نوع «اولترا ويولت» ضد اشعه ماوراء بنفش مي باشد. «اولترا ويولت» در ارتفاعات بالا به خصوص هنگام عبور از روي يخچالهاي طبيعي و هنگامي تابش نور خورشيد اگر اينگونه عينک ها را به چشم نزنيم باعث آسيب ديدگي چشم مي گردد که اگر اين کار ادامه يابد فرد مبتلا به برف کوري مي گردد و در موارد شديد ممکن است باعث از دست دادن بينايي نيز گردد. يک نوع عينک ديگر نيز وجود دارد که در هنگام طوفان از آن استفاده مي کنند و تقريباً شبيه عينک غواصي مي باشد و هر دو چشم و قسمتي از بيني را مي پوشاند و دور تا دور چشم نيز پوشيده مي گردد.

5- کت و شلوار پر قو: براي جلوگيري از سرماي شديد از کتهاي بلندي که از پر قو پرشده است ، استفاده مي گردد. اين گونه کتها به سبب دو جداره بودن، مقدار زيادي هوا نيز درون آنها رفته و به عنوان يک عايق عمل مي نمايد. اين کت ضمن گرمي، سبک و هنگام جمع کردن کم حجم مي گردد.

6- جوراب پر قو: از جنس کت پر قو مي باشد و گاهي داراي زيره چرمي نرم نيز مي باشد. در ارتفاعات بالا در کيسه خواب آن را به پا مي کنند و بسيار گرم و نرم مي باشد و از يخ زدگي انگشتان پا به خوبي جلوگيري و محافظت مي کند.

7- پا نچو: شبيه باراني است و بسيار گشاد است به طوري که از سرتا زير زانو را مي پوشاند و کوله پشتي نيز به خوبي زير آن جا مي گيرد و کاملاً ضد آب مي باشد

8- عصا يا باتوم: يکي از لوازم ضروري براي يک کوهنورد مي باشد که در هنگام صعود و فرود بسيار مؤثر است زيرا مقدار زيادي از فشار وارد به زانوها را در هر گام بر مي دارد. در هر قدم حدود 11 کيلوگرم فشار وارده به هر زانو را کاهش مي دهد و به عنوان پاي سوم کوهنورد معروف است. جديدترين نوع اين گونه باتومها از نوع تلسکوپي است که به دو قسمت تقسيم شده و در هم فرو مي روند و هر کوهنورد با توجه به قد خود آن را تنظيم مي نمايد و در انتهاي دسته آن تسمه اي وجود دارد که پيچ در آن قرار مي گيرد و محکم مي شود.

9- چادر: چادر کوهنوردي بسيار سبک است و حداکثر 3 کيلوگرم وزن دارد و معمولاً 2 تا چند نفره اند. جديدترين نوع چادر کوهنوردي بدون تيرک عمودي و بدون استفاده از طناب و ميخ است و به صورت دوپوش مي باشد. نوع ديگر آن حلزوني شکل است که در ارتفاعات بلند در مقابل طوفان و بادهاي شديد بسيار مقاوم مي باشد. در چادرهاي دوپوش هوا بين2 جداره چادر قرار مي گيرد و عايق بسيار خوبي را ايجاد مي نمايد.

10- روکش کوله پشتي: براي جلوگيري از خيس شدن کوله پشتي و وسايل درون آن به خصوص لباسها و کيسه خواب که بايد بعد از يک روز کوه پيمايي شبي را تا صبح در آن خواب راحتي داشته باشيم از روکشي از جنس نايلون ضد آب استفاده مي شود اين روکش داراي حاشيه اي نازک و داراي حالت کش مانندي است و کاملاً کوله را مي پوشاند.