کنفرانس آب و هوای پاریس آغاز شده است. شرکت کنندگان در کنفرانس در حال مذاکره برای توافق در مورد مبارزه با تغییرات آب و هوا، کاهش گازهای گلخانه ای و حمایت از کشورهایی هستند که با معضلات تغییرات آب و هوا رویارویند.
خلاصه اجلاسهای گذشته:
هفتمين كنفرانس اعضاء متعهد به كنوانسيون (COP-7):
در كنفرانس هفتم اعضاء (مراكش، اكتبر/نوامبر 2001) مذاكره كنندگان با توجه به مذاكرات قبلي در زمينه تغيير آب و هوا، تصميمات جامعي را تحت عنوان پیمان مراكش (Marrakech Accord) اتخاذ كردند. اين پیمان بررسي جزئيات مورد بحث در قوانين پروتكل كيوتو را آغاز كرد و حاوي تصميمات مهمي در مورد محورهاي كنوانسيون مي باشد. تصميمات نهايي پیمان مراكش امكان تصويب و اجراي پروتكل را براي كشورها فراهم كرد.
پیمان مراكش علاوه بر ساير موارد، روشهاي اندازه گيري ميزان انتشار، كاهش و تشخيص مقداري از جذب دي اكسيد كربن توسط چاهكها كه بايد در حوزه تعهدات كاهش پروتكل كيوتو احتساب گردد و نيز چگونگي انجام مكانيسمهاي همكاري مشترك بصورت پروژه و سيستم تجارت انتشار و قوانين لازم براي اطمينان از پایبندی به تعهدات را تصريح مي كند. همچنين COP7 تصميماتي را با هدف افزايش پشتيباني مالي و تكنولوژيكي و بر اساس توافقات بن(Bonn) اتخاذ كرده است. این پیمان يك صندوق ويژه تغيير آب و هوا تاسيس كرده است تا سرمايه اي براي كشورهاي كمتر توسعه يافته و كمك هزينه اي براي كمك به كشورهاي در حال توسعه براي منطبق كردن خودشان با عواقب تغيير آب و هوا، بدست آوردن تكنولوژيهاي پاك و محدود كردن ميزان رشد انتشارات آنها باشد. صندوق انطباق (Adaptation Fund) برنامه و پروژه هاي لازم را برای انطباق از نظر مالي تامين خواهد كرد. بعلاوه پیمان اجرايي مراكش به عنوان پيش زمينه اجلاس آتي مجمع جهاني توسعه پايدار در ژوهانسبورگ پذيرفته شد. اين پیمان بر همكاري هاي حاصل از مقابله با تغيير آب و هوا براي ايجاد توسعه پايدار و ظرفيت سازي، نوآوري تكنولوژي و همكاريهاي مشترك با كنوانسيونهاي بيابان زايي و تنوع زيستي تاكيد مي كند.
يازدهمين كنفرانس اعضاء متعهد به كنوانسيون (COP-11) و (COP/MOP-1)
در COP/MOP-1 که در مونترال کانادا برگزار گردید کارگروه ویژه تعیین تعهدات بیشتر اعضاء ضمیمه یک ذیل پروتکل کیوتو بر پایه بند 3 پاراگراف 9پروتکل بنا گردید .به طور همزمان در همین اجلاس در COP-11 برای همکاریهای بلند مدت ذیل کنوانسیون گارگروه ویژه ای به نام ” کارگروه ویزه همکاریهای بلند مدت ” (AWG-LCA) تشکیل گردید که این کار گروه تا کنون هفت جلسه تشکیل داده است که آخرین جلسه آن در بارسلونا تشکیل گردید.
سيزدهمين كنفرانس اعضاء متعهد به كنوانسيون (COP-13) و (COP/MOP-3)
این کنفرانس در دسامبر 2007 در بالی اندونزی برگزار گردید . در کنفرانس بالی تمرکز بر روی مفاهیم همکاریهای بلند مدت بود. نتیجه این مذاکرات پذیرش نقشه راه بالی(Bali Road Map) یا برنامه عمل بالی (Bali Action Plan) بود که کارگروه ویژه همکاریهای بلند مدت را بنا نهاد که دستور کار آن بر روی پنج محور متمرکز بود، شامل:
- دیدگاه مشترک (Shared vision)
- اقدامات بیشتر برای کاهش انتشار (Mitigation)
- اقدامات بیشتر برای سازگاری با تغییر آب و هوا (Adaptation)
- مکانیسمهای مالی (Financial Mechanisms)
- انتقال تکنولوژی (Transfer of Technology)
در اجلاس بالی اندونزی در آخرین ساعات اجلاس، نقشه راه بالی توسط مقامات بلندپایه کشورها تصویب گردید وهمچنین طبق این تصمیم مقرر شد تا سال 2009 در COP15 کپنهاک دانمارک رژیم تعهدات آتي كشورهاي صنعتي بعد ازسال 2012 تعیین گردد.
در این نشست با توجه به گزارش چهارم IPCC درخصوص تغییرات نگران کننده وضعیت آب وهوا و حضور دبیرکل سازمان ملل و نیز فشار کشورهای عضو کنوانسیون، طرح اجرایی بالی (راه بالی) به تصویب رسید و ایالات متحده آمریکا موافقت نمود که در مذاکرات آتی و این کوشش جهانی مشارکت فعالتری داشته باشد.
مهمترین بحث در موارد فوق الذکر بحث انتقال تکنولوژی بود که دراین نشست توافقات خوبی نیز در این خصوص بعمل آمد از جمله :
- گروه متخصصین انتقال تکنولوژی بایستی موسسات ساختاری موثری را برای حمایت از فعالیت های مرتبط با انتقال تکنولوژی ایجاد نماید.
- ازصندوق تسهیلات محیط زیست جهانی (GEF – Global Environment Facility) درخواست شد تا از برنامه انتقال تکنولوژی حمایت مالی نماید.
- توصیه شد کشورهای غیرضمیمه I ارزیابی نیازهای تکنولوژیکی خود را انجام دهند.
- خواسته شد سازمان های حمایت کننده منابع مالی کمک های خود را جهت گزارش ارزیابی کشورهای غیر ضمیمه I تأمین نمایند.
- توصیه های لازم جهت مهیا نمودن شرایط انتقال تکنولوژی، مکانیسم انتقال تکنولوژی و نیز برنامه های آموزشی در این خصوص ارائه گردد.
- همچنین مقرر شده بود راه های ممکن همکاری بین کنوانسیون های مرتبط و فرآیندهای بین دولتی، توسعه بومی سازی تکنولوژی، استفاده از منابع مالی و پروژه های مشترک و نیز توسعه برنامه های تحقیقاتی و فن آوری مشترک ارائه گردد، که همه موارد در COP13تصویب شد.
همچنین در این کنفرانس توافق گردید تا طی یک دوره 2 ساله از COP13 تا COP15 کپنهاک دانمارک جلسات AWG-LCA و AWG-KP برای دستیابی به نتایج نهایی در اجلاس دانمارک برگزار گرددکه در سال 2008 چهار جلسه شامل : اجلاس بانکوک تایلند در آوریل، اجلاس بن آلمان در ژوئن، اجلاس اکرا غنا در آگوست و اجلاس پزنان لهستان همزمان با COP14 در دسامبر 2008 برگزار گردید.
چهاردهمين كنفرانس اعضاء متعهد به كنوانسيون (COP-14) و (COP/MOP-4)
گزارش COP14:
بازنگری اجرای تعهدات و سایر پیش نویس های کنوانسیون :
در اين بحث اجرای تعهدات و سایر پیش نویس های مربوط به مکانیسم مالی، گزارشات ملی، انتقال تکنولوژی، ظرفیت سازی و اثرات نا مطلوب و اقدامات مقابله ای را بازنگری کردند.
مکانیسم های مالی:
مکانیسم های مالی شامل زیر موارد می باشد :
- چهارمین بازنگری مکانیسم مالی
- گزارش صندوق تسهیلات جهانی محیط زیست و هدایت آن
- صندوق کشورهای کمتر توسعه یافته (Least developed countries – LDCs)
کنفرانس اعضاء در تصمیم خود از کشورهای توسعه یافته و سایر اعضاء دعوت کرد که برای تأمین مالی صندوق GEF در دوره پنجم تأمین، برای ایجاد همبخشی های مالی جهت استحکام و امنیت، مشارکت واطمینان حاصل نمایند. كشورهای در حال توسعه بر روی نگرانی هایشان در مورد چهارچوب تخصیص منابع ، دسترسی به صندوق ها خصوصاً به وسیله کشورهای کمتر توسعه یافته ، کشورهای در حال توسعه جزیره ای کوچک (SIDS) و کشورهای آفریقایی، منابع مشترک تأمین مالی برای پروژه های GEF و شفافیت جریان عملکرد GEF تأکید کردند.
بر طبق این نتایج رکن فرعی اجرایی از گروه کارشناسی انتقال تکنولوژی درخواست کرد در زمان تهیه گزارش نهایی درخصوص شاخص های عملکرد، گزینه های تأمین بودجه و استراتژی های بلند مدت، بحث و تبادل نظر کشورهای عضو را در نظر بگیرد.
گزارشات ملی:
گزارشات اعضاء پیوست یک (Annex I) :
جلسه آغازی رکن فرعی اجرایی در 1 دسامبر اطلاعات دریافتی از گزارشات ملی و فهرست انتشار داده های گازهای گلخانه ای اعضاء پیوست یک به کنوانسیون را بررسی کرد.
گزارشات ملی اعضاء غیر پیوست یک (non-Annex I) :
سه موضوع اصلی خاص درخصوص گزارشات ملی اعضاء غیر پیوست یک که در پیش نویس دستور کار رکن فرعی اجرایی قرار داشتند، عبارت بودند از :
- عملکرد گروه کارشناسان مشورتی (CGE-Consultative Group of Experts) درخصوص گزارشات اعضاء غیر پیوست یک
- تأمین حمایت مالی و فنی
- بند مربوط به بررسی و بازنگری اطلاعات ذکر شده در گزارشات اعضاء غیر پیوست یک به علت اعتراض های کشورهای در حال توسعه در نظر گرفته نشد و تا رکن فرعی اجرایی سی ام در تعلیق قرار گرفت.
- رکن فرعی اجرایی از صندوق تسهیلات جهانی محیط زیست درخواست کرد اطلاعاتی در مورد فعالیت های کشورها، تهیه گزارشات ملی کشورهای غیر پیوست یک، به شرح زیر تهیه و تکمیل نماید :
- تاریخ تصویب تأمین بودجه و پرداخت آن از صندوق جهت بررسی در سی امین جلسه رکن فرعی اجرایی.
- همچنین رکن فرعی اجرایی توصیه نمود، چهاردهمین کنفرانس اعضاء از GEF درخواست کند که این صندوق منابع مالی کافی برای انجام تعهدات کشورهای در حال توسعه طبق ماده 1-12 (در مورد گزارشات ملی) کنوانسیون را تضمین نماید ، با توجه به اینکه تعدادی از کشورهای غیر پیوست یک در نظر دارند تهیه سومین و یا چهارمین گزارش ملی خود را در پایان چهارمین دوره تکمیل صندوق GEF آغاز نمایند.
انتقال تکنولوژی:
رکن فرعی علمی- فنی پیشرفت کاری گروه کارشناسی انتقال تکنولوژی و گزارشات موقت (اولیه) آن گروه درخصوص شاخص های عملکرد، گزینه های تأمین بودجه و استراتژی های بلند مدت برای تسهیل توسعه، آماده سازی، اشاعه و انتقال تکنولوژی را ذکر کرد. همچنین رکن فرعی علمی- فنی از گروه کارشناسی انتقال تکنولوژی درخواست کرد تا در زمان تهیه گزارش نهایی، کشورهای عضو به بحث و تبادل نظر با یکدیگر درخصوص این گزارش بپردازند.
کنفرانس اعضاء برنامه استراتژیک پزنان را درخصوص انتقال تکنولوژی پذیرفت و از صندوق تسهیلات جهانی محیط زیست درخواست نمود تا فوراً تعریف پروژه ها را برای تأیید و اجرا در زمینه های زیر آغاز و تسهیل نماید :
- با موسسات اجرایی این پروژه ها جهت ارائه حمایتهای فنی به کشورهای در حال توسعه به منظور تهیه یا به روز کردن گزارش ارزیابی نیازهای تکنولوژی آنها و استفاده ازکتاب راهنمای به روز شده همکاری نماید.
- بررسی اجرای بلند مدت برنامه استراتژیک، از جمله بررسی ضعف ها و کمبود های اقدامات فعلی صندوق تسهیلات جهانی محیط زیست در رابطه با انتقال تکنولوژی، قدرت نفوذ بخشهای سرمایه گذار خصوصی و میزان ترویج نوآوری در توسعه پروژه ها.
- تهیه گزارشات موقت برای سی و امین و سی و یکمین جلسات رکن فرعی اجرایی و همچنین گزارشی برای شانزدهمین کنفرانس اعضاء متعهد کنوانسیون تغییرات آب و هوا (COP16) درخصوص پیشرفت های کنونی.
ظرفیت سازی ذیل کنوانسیون :
گروه 77 و چین با توسعه اجرای شاخص ها برای نظارت و ارزشیابی ظرفیت سازی موافق نمودند. در حالی که کشورهای پیشرفته با این مسئله مخالفت کرده و آن را غیر ضروری دانستند. اعضاء در نهایت در این مورد مصالحه کردند و نتایج رکن فرعی اجرایی در 10 دسامبر و در کنفرانس اعضاء در 12 دسامبر 2008 تصویب شد.
برنامه کاری بوینس آیرس در مورد انطباق و اثرات مقابله ای(تصمیم CP.10/1) :
- این موضوع ابتدا توسط رکن فرعی اجرایی در 2 دسامبر و سپس در گروه مشورتهای غیر رسمی مورد بحث و گفتگو قرار گرفت. میزگردی جهت ادامه ارزیابی این موضوع تشکیل گردید و اعضاء به تبادل تجربیات، آموخته ها و بهترین روشها پرداختند و در طی جلسات مشاوره ای عمومی در مورد شناسایی اقدامات بیشتر مربوط به این مباحث مذاکره گردید. به هرحال، اعضاء درخصوص اقدامات بیشتر و وضعیت اجرای تصمیم 1/CP.10 به توافق نرسیدند. به علت آنکه مخالفت های زیادی درخصوص پیامدهای ناشی از اقدامات مقابله ای وجود داشت و این موضوع به نتیجه ای نرسید و جزو دستور کار سی و یکمین جلسه رکن فرعی اجرایی قرار گرفت.
برنامه کاری نایروبی :
اعضاء موافقت کردند که لیست کارشناسان این موضوع را افزایش دهند و از اعضاء خواسته شد تا در ارائه لیست این کارشناسان پیشنهادات خود را ارائه دهند. رکن فرعی اجرایی هم نتایج و ضمیمه آن را تصویب کرد.
تعهدات داوطلبانه برای قزاقستان در طی سالهای 2008 تا 2012 :
موضوع اطلاعات در مورد تعهدات داوطلبانه قزاقستان در سالهای 2008 تا 2012 توسط کنفرانس اعضاء مورد بررسی قرار گرفت. بر طبق این تصمیم کنفرانس اعضاء یادآوری کرد که با تصویب پروتکل کیوتو، قزاقستان به عنوان یکی از کشورهای پیوست یک در پروتکل محسوب شود ،حال آنکه به عنوان یکی از کشورهای غیر پیوست یک ذیل کنوانسیون باقی بماند. در نهایت کنفرانس اعضاء از نظریات قزاقستان در خصوص تعهدات داوطلبانه به منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه ای تا سطح انتشار سال 1992، استقبال کرد.
کاهش انتشارات ناشی از جنگل زدایی در کشورهای در حال توسعه :
این موضوع ابتدا توسط رکن فرعی علمی- فنی، سپس توسط تعدادی گروه های مشورتی غیر رسمی مورد بحث و گفتگو قرار گرفت. هندوستان و کشورهای دیگر خواستار اهمیت بیشتر موضوع حفاظت جنگلها و سایر فعالیت ها در این زمینه شدند تا به تغییرات زیادی در شرح موضوعات حفاظت، مدیریت پایدار جنگلها و اصلاح موجودی انتشار جنگل، در جهت مکانیسم های آتی کاهش انتشار، در بخش جنگل زدایی کشورهای درحال توسعه اهمیت بیشتری داده شود. سرانجام پس از مذاکرات طولانی مدت رکن فرعی علمی- فنی در مورد متن توافق شده را تصویب نمود.
چهارمین گزارش ارزیابی IPCC
این موضوع برای اولین بار به وسیله رکن فرعی علمی- فنی ملاحظه و بر اهمیت ان تأکید و پذیرفته شد. همچنین برنامه هایی برای پنجمین گزارش ارزیابی ذکر گردید و از اعضاء برای ارائه اطلاعات IPCC درخصوص سوال های علمی و فنی و اطلاعاتی که می خواهند برای حمایت فرآیندUNFCCC در نظر گرفته شود دعوت کرد.
گزارش (CMP4) :
سرفصل های مهم و نتایج آنهابه شرح ذيل بود:
مکانیسم توسعه پاک :
موضوعات مهم مربوط به CDM شامل حاکمیت CDM ، توزیع منطقه ای و زیر منطقه ای پروژه های CDM و روش شناختی آنها ، استفاده ازCDM برای جنگل کاری و جداسازی و ذخیره سازی دی اکسید کربن (CCS ) بودند که هیچ یک به نتیجه نرسید و وزراء سرانجام برای ارجاع موضوعات به هیأت اجرایی CDM جهت بررسی بیشتر و ارائه گزارش آن به کنفرانس پنجم اعضاء ذیل پروتکل کیوتو به توافق رسیدند.
گزارش هیأت مدیره صندوق انطباق :
پس از ارائه گزارش توسط هیأت مدیره صندوق انطباق ، اعضاء در خصوص نیاز به اجرایی شدن صندوق در سال 2009 توافق کردند.
ظرفیت سازی ذیل پروتکل:
موضوع شاخص های اجرایی جهت نظارت بر ارزش گذاری ظرفیت سازی و موانع توزیع جغرافیایی پروژه های CDM مورد بررسی قرار گرفت.
گزارش AWG-KP :
دو موضوع اصلی دستور کار این کارگروه ویژه عبارت بودند از :
1 – ابزارها، مفاهیم روش شناختی، پتانسیل کاهش، محدوده مورد نظر کاهش انتشار و تعهدات بیشتر کشور های توسعه یافته طبق ماده 9/3پروتکل کیوتو
2-پتانسیل آثار زیست محیطی، عواقب اقتصادی و اجتماعی، شامل اثرات سریز از اقدامات، ابزارها، سیاست ها و روش شناختی های اعضاء پیوست یک (Annex I) بر کشورهای در حال توسعه
در این موارد قرار شد طی جلسات سال 2009 میلادی و قبل از اجلاس کپنهاک اعضاء به توافق برسند.
گزارش AWG-LCA :
بحث دیدگاه مشترک (shared vision) :
توافق در مورد دیدگاه مشترک در این جلسه حاصل نشد و مقرر گردید که طی جلسات سال 2009 همگرایی بین کشور های مختلف صورت گیرد.
جلسات سال 2009 شامل جلسات زیر بود:
AWG-LCA5 و AWG-KP7 : که از 29 مارچ تا 8 آوریل 2009 در بن آلمان برگزار می گردد که هدف اصلی این جلسه تهیه یک متن مذاکراتی ذیل هر دو AWG بود که در AWG-LCA متنی توسط رئیس جلسه تهیه شد که در مورد اجرای کامل نقشه راه بالی بود.
ودر KP بر روی کاهش انتشارات اعضاء ضمیمه1 ذیل پروتکل کیوتو بعد از سال 2012 و مفاهیم قانونی شامل اصلاحات ممکن پروتکل کیوتو و همچنین برنامه کاری آن شامل مکانسیم های انعطاف پذیر، LULUCF و نتایج بالقوه حاصل از اقدامات کاهشتمرکز کردند .
AWG-LCA6 و AWG-LCA8 : از 1 تا 14 ژوئن 2009 در بن آلمان برگزار گردید و اعضاء درجلسات AWG-KP برای شفاف سازی و توسعه پیشنهاداتشان مذاکره نمودند که نتیجه آن یک متن مذاکراتی 200 صفحه ای تجدید نظر شده بود که تمامی مفاهیم نقشه راه بالی را در برمی گرفت . در AWG-KP مباحث بر روی پیشنهادات اعضاء در خصوص کاهش انتشار گروهی و انفرادی اعضاء ضمیمه1 بعد از سال 2012 متمرکز بود.
جلسات غیر رسمی AWG:
از 10 تا 14 آگوست 2009 در بن آلمان برگزار گردید.
در مذاکرات AWG-LCAبعد از یک هفته مشورت اسناد غیر رسمی را منتشر کرد که شامل راهنماها و جداول بود و متن مذاکراتی را قابل بررسی می نمود.
در AWG-KP مباحث در مورد تعهدات اعضاء ضمیمه 1 بعد از 2012 ادامه یافت و حاصل آن تجدید نظر در اسناد قبلی بود.
AWG-LCA7.1 و AWG-KP9.1 : از 28 سپتامبر تا 9 اکتبر 2009 در بانکوک تایلند برگزار گردید و مذاکرات LCA برروی خلاصه کردن متن مذاکراتی متمرکز بود و در مباحثی همچون انطباق، انتقال تکنولوژی و ظرفیت سازی نتایجی حاصل شد. در مذاکرات KP در مباحثی مثل قوانین LULUCFپیشرفتهایی حاصل گردید ولی پیشرفت قابل توجهی در تعیین میزان کاهش انتشار جمعی یا انفرادی اعضاء ضمیمه 1 برای بعد از 2012 حاصل نگردید. اختلافات بین کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته بالا گرفت و نتیجه AWG-KP تجدید نظر در اسناد تهیه شده برای بحث در بارسلونا بود.
گزارش جلسات AWG-KP در اجلاس بارسلونا اسپانیا- آخرین اجلاس قبل از COP15 کپنهاگ
تعهدات بیشتر توسط اعضاء ضمیمه یک ذیل پروتکل :
بحثها درخصوص دستور کار این موضوع شامل : میزان کاهش انتشارات ضمیمه یک، اثرات بالقوه اقدامات مقابله ای و دیگر موضوعات مرتبط با برنامه کاری KP شامل : مکانیسمهای انعطاف پذیر، کاربری اراضی، تغییر کاربری اراضی و جنگل کاری (LULUCF) و موضوعات روش شناختی می باشد. گروههای کاری که در بانکوک درخصوص موضوعات فوق تشکیل شده بود کار خود را در بارسلونا نیز ادامه دادند. اولین جسله گروه کاری اثرات بالقوه، گروه کشورهای آفریقایی، بولیوی، ونزوئلا، الجزایر و مصر اظهار داشتند تا زمانیکه گروه کاری مربوط به کاهش انتشارات اعضاء ضمیمه یک کار خود را تکمیل نکرده است سایر فعالتیها در جلسات گروههای کاری دیگر مورد قبول نمی باشد. لذا جلسات این گروه کاری از دوشنبه تا سه شنبه 3 نوامبر معلق باقی ماند ودر نهایت در صبح روز سه شنبه راه حلی پیدا شد که 60 درصد از زمان باقیمانده به گروه کاری کاهش انتشار و 40 درصد باقیمانده به سایر گروههای کاری اختصاص یابد. در این خصوص نتایجی حاصل نشد و مقرر گردید توافق بر سر سند های مذاکراتی که در حال حاضر به صورت غیر رسمی ( (Non- paper می باشند، در کنفرانس اعضاء در کپنهاک جمع بندی شود.
کاهش انتشار اعضاء ضمیمه یک :
درخصوص کاهشهای فردی و جمعی کشورهای عضو پیوست یک پس از دوره زمانی 2012(دوره های دوم و بعدی تعهدات پروتکل کیوتو)، پس از پایان دوره اول تعهدات، بحثهای زیادی صورت گرفت و با وجودی که طبق برنامه کاری AWG-KP ، قرار بود بررسی مقیاس کاهش انتشارات جمعی اعضاء ضمیمه یک در AWG-KP7 در مارچ / آوریل 2009 و سهم هر کشور عضو ضمیمه یک در KP8 در ژوئن 2009 مورد توافق قرار گیرد لیکن از آنجا که اعضاء قادر نشدند به یک توافق کلی در طی جلسات برسند رسیدگی به این موضوعات تا KP9 در بانکوک و بارسلونا نیز ادامه پیدا کرد.
موضوعات مهمی که در گروههای کاری مذاکرات غیر رسمی دنبال شد : سطح نهایی کاهش انتشار کشورهای ضمیمه یک در دوره 2012 ، نقش مکانیسم های انعطاف پذیر، LULUCF، سال پایه و دوره و تعداد دوره های تعهد می باشد.
سایر موضوعات برنامه کاری AWG-KP :
بحثها اصولاً درخصوص مکانیسمهای انعطاف پذیر پروتکل و موضوعات روش شناختی بود. در زمینه مکانیسمهای انعطاف پذیر سندی تهیه شد که تصمیمات نهایی مربوط به آن درکپنهاگ گرفته خواهد شد.
در زمینه LULUCF تحت CDM بر روی متنی کار شد که شامل CCS تحت CDM بود و رئیس جلسه اشاره کرد که تصمیمات نهایی در این خصوص توسط وزراء در کپنهاک گرفته خواهد شد و این متن ممکن است اصلاح شود. رئیس جلسه اعلام کرد در اولین فرصت در کپنهاک یک گروه کاری کوچک برای این موضوع تشکیل می شود. او اضافه کرد که درخصوص فعالیتهای هسته ای تحت CDM بعید بنظر می رسد که گروه تماس بتواند مسئله را حل کند و این موضوع بایستی به کپنهاگ برده شود.در ارتباط با اعتبار دهی بر مبنای اقدامات مناسب ملی برای کاهش انتشار (NAMA)رئیس جلسه پیشنهاد کرد که این موضوع به کارگروه ویژه همکاریهای دراز مدت تحت کنوانسیون ارجاع شود. در زمینه LULUCF متنی غیر رسمی برای تصمیمات COP/MOP در بارسلونا تهیه شد که پیوستی در زمینه موضوعاتی همچون ارائه تعاریف، چگونگی، کیفیت، قوانین و دستورالعملهای LULUCF و شاخص ها را در بر داشت .
در زمینه موضوعات روش شناختی :
این موضوع شامل سه مبحث عمده می باشد:
1- نحوه محاسبه واحد معادل انتشار CO2 توسط منابع و چاهکهای جذب کننده که در بارسلونا به آن رسیدگی نشد.
2- دستورالعملهای IPCC 2006 برای فهرست گازهای گلخانه ای ملی که بحثهای خوبی در این زمینه در بانکوک صورت گرفت اما پیشنهاد شد رسیدگی به این موضوع تا کپنهاک به تعویق انداخته شود
3- وارد کردن گازهای گلخانه ای جدید در ضمیمه A پروتکل، در این رابطه اعضاء در بارسلونا توافق کردند که یک گروه کاری به ریاست نیوزلند برای کار بیشتر در این خصوص تشکیل شود.
پیامدهای بالقوه :
این موضوع مربوط به بررسی اطلاعات درخصوص پیامدهای بالقوه زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی شامل اثرات سرریز، سیاستها، راهکارها و روشهایی است که در دسترس کشورهای ضمیمه یک می باشد. موضوعات کلیدی مورد بحث در این خصوص برگزاری یک نشست درزمینه تبادل اطلاعات، ابزارهای برای رسیدگی به اثرات بالقوه و اثرات بالقوه منفی بر روی کشورهای در حال توسعه بود.
جلسه پایانی KP :
رئیس جلسه اعلام کرد یک گروه کاری در طی هفته اول بر روی یک ” مجموعه” کار کرده و نتایج آن را به جلسات COP/MOP در 16 دسامبر گزارش می دهد . اعضایی که در جلسه پایانی بیانیه داشتند از جمله سودان به نمایندگی از گروه 77 و چین به ایجاد دور دوم تعهدات تحت پروتکل اصرار ورزیده و با تلاش کشور های توسعه یافته در خصوص بی اعتبار کردن پروتکل کیوتو و یا ایجاد یک پروتکل جدید شدیداً مخالفت نمودند .
گرو 77 و چین از عدم پیشرفت در خصوص اهداف فردی یا جمعی کاهش توسط اعضاء ضمیمه یک در بارسلونا اظهار نگرانی نموده و در صورت ادامه چنین روندی دستیابی به توافق در کپنهاگ را غیر ممکن خواندند واعضاء را برای دستیابی به ” دستاوردهای مهم، خطیر و تاریخی تغییرات آب و هوا در کپنهاگ ” به همراه تقویت پروتکل فراخواند .
اتحادیه اروپا اعلام کرده که حامی پروتکل کیوتو و اجرای آن می باشد و در حال انجام مراحل قانونی برای کاهش 20% تا سال 2020 است و آمادگی خود را برای کاهش 30% اعلام نموده که معادل 2 درجه سانتیگراد جلوگیری از افزایش دما می باشد و در مورد کاهش 30% اظهار داشته که کشورهای در حال توسعه باید اقدام جدی برای کاهش رشد انتشاراتشان به میزان 15 تا 30 % از روند کنونی انتشاراتشان انجام دهند.
پانزدهمين كنفرانس اعضاء متعهد به كنوانسيون (COP-15):
تصميمات مهم كپنهاگ COP15 :
در پایان اجلاس تنها سند مورد توافق به نام Copenhagen Accord است که تعهد آور حقوقی نمی باشد، در 3 صفحه تنظیم شده و میزان کاهش انتشار هنوز در آن مشخص نیست ولی به کاهش درجه حرارت جهانی زیر دو درجه سانتیگراد و تامین مالی 30 بیلیون دلار برای دوره سالیانه 2012-2010 اشاره دارد. همچنین کشورهای توسعه یافته تعهد به اجرای کاهش انتشار فردی و یا جمعی خود را تا سال 2020، و کشورهای در حال توسعه در زمینه اجرای اقدامات کاهش انتشار خود، هر دو گروه تا 31 ژانویه سال 2010 می بایست به دبیرخانه گزارش نمایند.
توافقنامه کپنهاک – Copenhagen Accord
توافقنامه کپنهاک متشکل از متنی است غیر الزام آور دارای 12 پاراگراف و 2 جدول ضمیمه که کشورها باید تا پایان ژانویه 2010 باید اقدامات خود در زمینه کاهش گازهای گلخانه ای اظهار نمایند. این متن که توسط 25 کشور تهیه شد ه است پس از جلسه مشترک رئیس جمهور آمریکا با نخست وزیران چین ،هند و رئیس جمهور آفریقای جنوبی و برزیل و توافق ضمنی آنها با یکدیگر ارائه شد. محور های اصلی آن عبارتند از:
- توافق همه اعضا مبنی بر کا هش انتشار گازهای گلخانه ای به نحویکه دمای کره زمین در قرن جاری بیش از 2 درجه افزایش نیابد
- تهیه برنامه ای جامع برای سازگاری کشور های آسیب پذیر با حمایت مالی و تکنولوژی کشور های توسعه یافته
- تلاش برای دستیابی به منابع جدید مالی برای کاهش انتشار گاز های گلخانه ای و سازگاری با شرایط جدید
- تاکید بر اهمیت ونقش جنگلها در کاهش انتشار گاز های گلخانه ای و پیش بینی مکانیسمی برای اجرای اقدامات فوری به منظور کمک به کشور های در حال توسعه در زمینه پیش گیری از تخریب جنگلها و توسعه جنگل کاری
- ایجاد صندوق آب و هوایی (اقلیمی)سبز کپنهاک.
- تامین مبلغ 30 میلیارد دلار آمریکا تا پایان 2012سال میلادی برای کمک به کشور های آسیب پذیر واقدا م برای ساز ماندهی سالانه 100میلیارد دلار تا سال 2020
- تعهد کشور های ضمیمه یک پروتکل کیوتو به اعلام میزان کاهش انتشار گاز های گلخانه ای تا پایان ژانویه 2010 به صورت انفرادی یا اشتراکی
- کشور های در حال تو سعه نیز باید داوطلبانه تعهد خود در زمینه میزان کاهش انتشار گاز های گلخانه ای را تا پایان ژانویه 2010اعلام نمایند.
- ایجاد مکانیسم انتقال تکنولوژی
- این توافقنامه بعد از یک دور ه 5 ساله ارزیابی خواهد شد
شانزدهمين كنفرانس اعضاء متعهد به كنوانسيون (COP-16):
تصميمات مهم كانكون COP16 :
در طول جلسات قبلي كنوانسيون تغيير آب و هوا اهم مواردي كه موجب طولاني شدن و سخت شدن مذاكرات بوده اند، عبارتند از:
- ادامه پروتكل كيوتو و تعهدات بيشتر كشورهاي صنعتي در دوره دوم تعهدات
- فشارهاي كشورهاي صنعتي بر كشورهاي در حال توسعه و بخصوص به كشورهاي بزرگ در حال توسعه نظير چين، هند، برزيل، آفريقاي جنوبي و با انتشار زياد گازهاي گلخانه اي مبني بر پذيرش تعهد كاهش انتشار
- روشن نبودن مكانيزم مالي شامل منابع تامين مالي و ميزان آن و نيز نحوه عملكرد صندوق مالي
- روشن نبودن نحوه انتقال تكنولوژي و ارتباط آن با منابع مالي
- روشن نبودن نحوه سازگاري با آسيب هاي تغيير آب و هوا بخصوص در كشورهاي در حال توسعه و كمتر توسعه يافته
- عدم توافق جامع بر سر داشتن ديدگاه مشترك در مورد چگونگي اجراي كنوانسيون تحت برنامه اقدام بالي
با توجه به تنوع، تعدد و پيچيدگي موضوعات، انتظار نمي رفت كه توافق بر سر تمام موضوعات در اجلاس مكزيك صورت گيرد و بخصوص اينكه در ميان كشورهاي صنعتي بزرگترين كشور صنعتي جهان يعني امريكا عضو پروتكل كيوتو نمي باشد. در نتيجه جامعه جهاني با نتايجي مياني در اين اجلاس قناعت نمودند و اين اجلاس را مي توان نسبتاٌ موفق ارزيابي نمود. بخصوص اينكه مذاكرات از حالت دوجانبه خارج و در سطح چند جانبه به صورت عادي دنبال شد و به نتايج متوازن دست يافت.
“توافقات كانكون” (Cancun Agreements)
- اهداف كاهش انتشار كشورهاي صنعتي تحت فرآيند چند جانبه شناخته مي شوند و اين كشورها برنامه هاي توسعه و استراتژيهاي كم كربن را توسعه مي دهند و چگونگي دستيابي به آنها را كه شامل مكانيزم هاي بازار مي باشد، ارزيابي مي نمايند و گزارش موجودي گازهاي گلخانه اي خود را سالانه ارائه مي دهند.
- اقدامات كشورهاي در حال توسعه براي كاهش انتشار تحت يك فرآيند چند جانبه رسماٌ شناخته مي شوند. يك سيستم ثبت (Registry) براي ثبت اقدامات كشورهاي در حال توسعه جهت كاهش انتشار و تطبيق آنها با حمايتهاي مالي و فني دريافت شده از كشورهاي صنعتي ايجاد مي گردد. كشورهاي در حال توسعه گزارشهاي پيشرفت كار خود را هر دو سال يكبار منتشر مي نمايند.
- اعضاء پروتكل كيوتو توافق كردند كه مذاكرات را با هدف تكميل كردن كارشان با حصول اطمينان از اينكه بين دور اول و دور دوم تعهدات پروتكل كيوتو فاصله نيفتد، ادامه دهند.
- مكانيزم توسعه پاك پروتكل كيوتو براي جذب سرمايه ها و تكنولوژي هاي مهمتر به پروژه هاي پايدار و دوستدار محيط زيست براي كاهش انتشار در كشورهاي درحال توسعه، تقويت شده است.
- اعضاء مجموعه اي از اقدامات اوليه و موسسات مورد نياز را براي حفاظت از آسيب پذيرها در مقابل تغيير آب و هوا و نيز استفاده از منابع مالي و فني كه مورد نياز كشورهاي در حال توسعه است بنا نهادند، تا آينده اي پايدار را براي خود بسازند.
- مبلغ كل 30 ميليارد دلار به عنوان منبع مالي” آغاز سريع” از كشورهاي صنعتي براي حمايت از اقدامات تغيير آب و هوايي در كشورهاي در حال توسعه تا سال 2012 اختصاص يابد و قصد دارند 100 ميليارد دلار منابع مالي دراز مدت تا سال 2020 نيز تامين گردد.
- در زمينه منابع مالي تغيير آب و هوا، فرآيندي براي طراحي “صندوق سبز آب و هوا” تحت نظر كنفرانس اعضاء، به نمايندگي گسترده و عادلانه از كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه، انجام مي گردد.
- يك چارچوب جديد به نام “چارچوب تطبيق كانكون” تاسيس مي شود كه برنامه ريزي و اجراي بهتر پروژه هاي انطباق را در كشورهاي در حال توسعه از طريق حمايت فزاينده مالي و فني شامل يك فرآيند شفاف براي ادامه كار روي تلفات و خسارات، تاسيس مي شود.
- دولتها توافق مي نمايند كه اقدامات خود را براي كم كردن انتشار ناشي از جنگل زدايي و افت جنگلها در كشورهاي در حال توسعه، با حمايت مالي و فني، افزايش دهند.
- اعضاء يك مكانيزم تكنولوژي ايجاد كرده اند كه شامل ” كميته اجرايي تكنولوژي” و “مركز شبكه تكنولوژيهاي تغيير آب و هوا” مي باشد تا همكاري تكنولوژي براي حمايت از اقدامات انطباق و كاهش انتشار را افزايش دهد.
هفدهمين كنفرانس اعضاء متعهد به كنوانسيون (COP-17):
تصميمات مهم دوربان COP17:
1- تمديد دوره دوم تعهدات پروتكل كيوتو
تمديد دوره دوم تعهدات پروتكل كيوتو براي 35 كشور صنعتي به استثناء ژاپن،كانادا و روسيه بهمراه كليه مكانيزمهاي مربوطه نظير مكانيزم توسعه پاك(CDM)، تجارت انتشار و اجراي مشترك و ترتيبات سازماني بهتر براي اجراي پروژه هاي CDM و همكاريهاي دو جانبه
تحليل 1: شايد اين مهمترين دستاوردي است كه كشورهاي گروه 77 و چين در اين اجلاس بدست آورده باشند.
تحليل 2: نظر به اينكه فقط كشورهاي اتحاديه اروپايي، استراليا و چند كشور ديگر دوره دوم تعهدات پروتكل را پذيرفته اند ، و مقرر شدكه اين كشورها تا ماه مي 2012 ميزان كاهش انتشار خود را در تمام بخشهاي اقتصادي كشورهاي خود را اعلام نمايند، و حداكثر از ظرفيتهاي داخلي خود براي كاهش انتشار حداكثر استفاده را بنمايد، بنظر مي رسد بازار CDM احتمالا راكد تر خواهد شد و تقاضا براي خريد كربن كاسته مي شود و نرخ خريد كربن نيز كاهش مي يابد. مضافاً اينكه در حال حاضر بيش از 75 درصد بازار CDM جهان فقط در اختيار چين و هند است و 2/4 درصد آن در اختيار برزيل مي باشد.
2. تشكيل كارگروه ويژه دوربان
تصميم بسيار مهم ديگر، ايجاد يك كارگروه ويژه با نام Durban Platform است كه از ابتدا 2012 كار خود را آغاز خواهد كرد و عملاٌ جايگزين كارگروه ويژه پروتكل كيوتو خواهد شد. اين كارگروه مي بايست تا سال 2015 يك رژيم حقوقي لازم الاجرا كه تمام كشورها را موظف به كاهش انتشار مي نمايد، تنظيم كند.
تحليل: اين موضوع براي كشور ما از حساسيت فوق العاده اي برخوردار است زيرا ايران مانند بسياري از كشورهاي عضو اوپك از انتشار دهنده هاي عمده گازهاي گلخانه اي است و بايد با دقت روند مذاكرات را پيگيري نمود تا منافع كشور حفظ گردد. در اين مورد، هيات مذاكره كننده فعلي و نيز نحوه شركت اعضاءدر كنفرانسها بهيچوجه جوابگوي اين نياز نمي باشد. اين موضوع هم از نظر كيفي افراد و هم از نظر كمي افراد شركت كننده و هم از نظر آمار و اطلاعات و برنامه هاي ملي بسيار حائز اهميت است و زمان براي اجراي آن بسيار كوتاه مي باشد. پيشنهاد مي شود كه اولاٌ كارگروه ملي تغيير آب و هوا هر چه سريعتر به وظائف ملي خود در مورد برنامه هاي كاهش انتشار و سازگاري با تغيير آب و هوا عمل نمايد و يك برنامه اقدام ملي حداكثر طرف مدت يك سال تهيه نمايد و اين برنامه ها بايد شامل تحليل هزينه و فايده و با برآوردهاي اقتصادي واقع بينانه باشد و ثانياٌ يك تيم مذاكراتي قوي در سطح بالاي مديريتي و با اختيارات كافي وظيفه پيشبرد مذاكرات سه سال آينده را بعهده بگيرد و كليه تسهيلات و مجوزهاي سفر هيات به موقع و با زمان بندي صحيح و با برنامه منظم فراهم گردد و تيم كارشناسي فعلي تشكيل شده در سازمان تحت كميته فرعي تغيير آب وهوا ( زير مجموعه كميته ملي توسعه پايدا)بعنوان بازوي تخصصي هيات مذاكره كننده در خدمت هيات باشد.
3- صندوق سبز آب و هوايي (Green Climate Fund)
اساس تشكيل اين صندوق در اجلاس كپنهاگ بنا نهاده شد و در اجلاسهاي كنكون و دوربان شكل گرفت و نحوه اداره آن، دبيرخانه و اعضاء هيات امناي آن متشكل از 20 عضو به طور مساوي از كشورهاي صنعتي و در حال توسعه تعيين شدند. ولي متاسفانه اين صندوق فعلاٌ خالي است و تعهداتي كه كشورهاي صنعتي مبني بر تامين سالانه 30 ميليارد دلار به عنوان آغاز سريع منابع مالي تعهد كرده بودند تا كنون محقق نشده است و قرار است طي سال 2012 محقق گردد. اين صندوق زير نظر كنفرانس اعضاء(COP) عمل خواهد كرد . بعلاوه طبق پيمان كپنهاگ قرار است تا سال 2020اين صندوق سالانه تا 100 ميليارد دلار تامين گردد.
تحليل: نحوه تامين اين منابع از منابع دولتي و يا خصوصي كشورهاي صنعتي و كاملاٌ روشن نيست و فعلا تضميني براي تامين مالي آن صندوق وجود ندارد كه مي بايست در جلسات آتي مشخص گردد. بنظر مي رسد كه منابع اين صندوق ( در صورت تامين)در درجه اول و با الويت صرف كشورهاي جزيره اي كوچك و آسيب پذير و نيز صرف كشورهاي آفريقايي فقير گردد. و بعيد بنظر مي رسد كه كشورهايي نظير ايران از اين منابع مالي بهره مند گردند. همچنين بنظر مي رسد كشورهاي صنعتي انتظار دارند ساير كشورهاي در حال توسعه ثروتمند از جمله كشورهاي اوپك و يا چين و نظاير آنها نيز در تامين صندوق كمك نمايند.
4- ديدگاه مشترك:
مقرر شد كه كنفرانس اعضاء با يك برنامه جهاني براي كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي تا سال 2050 بطوريكه افزايش دماي كره زمين از 2OCبيشتر نشود، توافق نمايند و سال به اوج رسيدن انتشار را براي كشورهاي مختلف در اجلاس هيجدهم در قطر مشخص نمايند. تعيين سال به اوج رسيدن انتشار براي هر كشور براساس دسترسي عادلانه به توسعه پايدار خواهد بود. به اين معني كه كشورهاي صنعتي هر چه سريعتر اوج انتشار گازهاي گلخانه اي را طي كنند و كشورهاي در حال توسعه فرصت بيشتري داشته باشند.
تحليل: در كشور ما با توجه به روند توسعه و نيز مطالعات انجام شده در دفتر تغيير آب و هوا بر مبناي برنامه هاي رسمي توسعه پنجم و نيز سند چشم انداز 1404 ( 2025 ميلادي ) انتشار گازهاي گلخانه اي برآورده شده است. ليكن تعيين سال به اوج رسيدن انتشار و سپس كاهش پس از آن نياز به كارشناسي و مطالعه دقيق و علمي دارد و ارزيابي هاي زيادي از نيازهاي تكنولوژيهاي كشورهاي مختلف ( از جمله ايران ) تا كنون انجام شده است ، عملاٌ تا كنون انتقال تكنولوژي واقعي در زمينه موضوعات مرتبط با تغيير آب و هوا در سطح جهاني صورت نگرفته است
5- كميته و شبكه تكنولوژي
انتقال تكنولوژي هم براي كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي و هم براي سازگاري با شرايط تغيير آب و هوايي يكي از مباحث اصلي كنوانسيون است، در اجلاس دوربان كميته تكنولوژي وساختار مراكز و شبكه تكنولوژي شكل گرفت كه قرار است زير نظر كنفرانس اعضاء فعاليت نمايد و اعضاء كميته از كشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته از نواحي مختلف جغرافيايي انتخاب شدند.مقرر شد در اوايل سال 2012 ميلادي دبيرخانه كنوانسيون يك فراخوان عمومي براي تعيين شرايط كشورهاي ميزبان براي شبكه تكنولوژي اعلام نمايد . شبكه تكنولوژي از تمام كانالهاي موجود شامل بخش دولتي و خصوصي و سازمانهاي بين المللي استفاده خواهد كرد .
تحليل :
1-با وجوديكه از ابتداي شكل گيري كنوانسيون در سال 1994 بحث انتقال تكنولوژي در دستور كار قرار داشته است و ارزيابي هاي زيادي از نيازهاي تكنولوژيكي هاي كشورها ي مختلف ( از جمله ايران ) تا كنون انجام شده است، فعلا تا كنون انتقال تكنولوژي واقعي در زمينه موضوعات مرتبط با تغيير آب و هوا صورت نگرفته است
2-با توجه به رقابت شديد در زمينه ايجاد مراكز و قطبهاي تكنولوژي در جهان، ايران مي تواندن در زمينه جلب حمايت كشورها براي ايجاد مركز تكنولوژي در شبكه جهاني فعالانه شركت نمايند. در اين مورد نظر به اينكه از جمهوري اسلامي ايران يك نماينده از ابتداي سال 2013 عضو كميته تكنولوژي كنوانسيون انتخاب شده است ،از اين طريق مي توان اهداف كشور را پيش برد.
6- تصويب پذيرش جداسازي و ذخيره سازي دي اكسيد كربن در مخازن (CCS) بعنوان CDM
بالاخره پس از بيش از 5 سال بحث و مذاكره ، كنفرانس اعضاءپذيرفت كه CCSبعنوان CDMتحت پروتكل كيوتو قابل ثبت باشد.
تحليل: نظر به اينكه وزارت نفت كشورمان استفاده از CCS را با هدف اصلي تزريق CO2 به مخازن نفت كه كاهش برداشت داشته اند،اخيراٌ به تصويب هيات مديره شركت نفت رسانده است و در اين مورد پروژه هاي عظيمي در نظر گرفته شده اند كه به جاي گاز طبيعي كه شديداً مورد نياز كشور است از دي اكسيد كربن براي تزريق استفاده نمايند فعاليت كشورمان در اين زمينه بسيار حائز اهميت است و در حقيقت كشور ما در مذاكرات مهم اين تصميم بسيار فعال و تاثير گذار بوده است. لذا پيشنهاد مي شود كه وزارت نفت و نيز وزارت نيرو بعنوان منابع عمده و ساكن انتشار گازهاي گلخانه اي، سريعاٌ نسبت به بهره گيري از اين تكنولوژي با همكاريهاي بين الملل اقدامات خود را هر چه زودتر آغاز نمايند.
7- سيستم گزارش دهي
تصميم گرفته شد كه علاوه بر سيستم گزارش دهي به كنوانسيون كه در حال حاضر از طريق گزارشات ملي هر 4 الي 5 سال صورت مي گيرد و كشورمان تا كنون 2 گزارش ملي ارائه كرده است. از اين پس گزارشات دو سالانه توسط كشورهاي در حال توسعه براي كنوانسيون آماده گردد. در اين گزارشات قرار است علاوه بر موجودي انتشار گازهاي گلخانه اي،پروژ هاي مرتبط با كاهش گازهاي گلخانه اي و نيز پروژه هاي مرتبط با سازگاري با تغييرات آب و هوا به همراه برآورد بودجه و نياز هاي فني گزارش شوند. همچنين مقرر شد كه اين گزارشات تا دسامبر سال 2014 در دبيرخانه ثبت گردند. نيازهاي مالي مربوط به پروژه هاي مذكور از طريق صندوق زيست محيطي جهاني (GEF) تامين خواهد شد. اين فعاليت مي تواند از سال 2012 آغاز گردد. چنين گزارشاتي همچنين حاوي نيازهاي ظرفيت سازي ملي، نيازهاي تكنولوژيكي، مالي، آموزشي و پژوهشي مي توانند باشند. در اين رابطه يك سيستم ثبت (Registry) بين المللي در دبيرخانه كنوانسيون ايجاد خواهد شد كه نيازهاي كشورها در آن درج مي گردد.
تحليل:اين نوع گزارش دهي دو سالانه به منظور كسب حمايت مالي و فني بين المللي كه در سيستم دبيرخانه ثبت مي شوند نيازمند كمك هاي مالي و فني بين المللي هستند و در نتيجه همانگونه كه اقدامات كشورهاي در حال توسعه در ارتباط با كاهش انتشار و سازگاري با تغيير آب وهوا ثبت مي شوند و مورد اندازه گيري، گزارش دهي و اثبات اقدامات (MRV) قرار مي گيرند متقابلاٌ كشورهاي صنعتي تعهد دارند كه حمايت هاي مالي و فني خود را براي حمايت از كشورهاي در حال توسعه در همان سيستم به طور همزمان ثبت نمايند. در نتيجه ميزان بهره وري كشورها از اين امكانات وابسته به فعاليت كشورها ونيز ارتباط نزديك سياسي – بين المللي با ساير كشورهاي صنعتي دارند.
تذكر: علاوه بر اين كشورهايي كه با امكانات خود در سطح ملي اقدام به كاهش انتشار و نيز تنظيم برنامه هاي سازگاري بنمايند نيز مي توانند اينگونه اقدامات را در گزارش دو سالانه خود به دبيرخانه اعلام نمايند تا مورد شناسايي جهاني قرار گيرند ولي اينگونه اقدامات حمايتهاي مالي و فني ندارند.
8- عضویت ایران در کمیته های مرتبط با کنوانسیون و پروتکل
با فعالیتهایی که در قالب کمیته فرعی تغییر آب و هوا و مذاکراتی که در اجلاس های سال گذشته و امسال صورت گرفت جمهوری اسلامی ایران توانست 4 نفر نامزد برای بخشهای مختلف کنوانسیون و پروتکل کیوتو به شرح زير پیشنهاد نمايد که قرار است از سال 2013 میلادی در کمیته های زیر مشارکت نمایند:
● کمیته تکنولوژی- از وزارت نيرو
● کمیته هیأت اجرایی پروژه های CDM- از وزارت نيرو
● کمیته صندوق سازگاری با تغییر آب و هوا- از وزارت امور خارجه
● کمیته کارشناسان مشورتی گزارشات ملی- از سازمان حفاظت محيط زيست
9- آثار اقتصادي و اجتماعي اجرای کنوانسیون و پروتکل کیوتو
با توجه به هدف اصلی کنوانسیون که عبارتست از کاهش انتشار گازهای گلخانه ای بطوریکه تا سال 2050 میلادی غلظت گازهای گلخانه ای ازppm450 و افزایش دمای کره زمین از 2 درجه سانتی گراد بیشتر نشود برنامه های وسیعی در سطح جهانی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای که عمدتا از طریق کم کردن مصرف انرژی و یا جایگزینی انرژیهای تجدیدپذیر صورت خواهد گرفت، مورد نیاز خواهد بود. در اين مورد كشورهاي صنعتي عضو پروتكل تعهد كرده اند كه تا سال 2020 ميزان انتشار گازهاي گلخانه اي خود را بين 25 تا 40 درصد نسبت به سال پايه 1990 كاهش دهند. بعلاوه پس از شكل گيري پروتكل جديد پس از سال 2015 و اجرايي شدن آن تا سال 2020، ميزان كاهش انتشار بسيار بيشتر از اين خواهد بود.
تحلیل:
این امر تحول عظیمی در بازار تجارت جهانی و به خصوص بحث مالیات بر کربن و محصولاتی که برای تولید آنها انرژی زیاد مصرف می شود را در برخواهد داشت. از نظر کشورهای در حال توسعه نفتی نظیر ایران این مساله بسیار حائز اهمیت است زیرا ممکن است محدودیتهای زیانبار بسیاری از دیدگاه تجارت جهانی به ما تحمیل گردد. لذا پیشنهاد می گردد که در سطح ملی و توسط کارشناسان اقتصادی و انرژی این موضوع مورد مطالعه دقیق قرار گیرد و نتیجه آن توسط هیأت عالی رتبه مذاکراتی ایران در این کنوانسیون مطرح و از آن به شدت دفاع گردد. اعمال محدودیت های تجاری نه تنها توسط ایران بلکه توسط بسیاری کشورهای عضو اُپک و حتی هند و چین بسیار مورد توجه و پراهمیت است.
10- اثر تغییر آب و هوا بر کشاورزی و جنگل، منابع آب و بهداشت:
برای اولین بار مقرر شد که به طور ویژه موضوع اثر تغییر آب و هوا بر کشاورزی و امنیت غذایی رسما در کمیته علمی-فنی کنوانسیون در دستور کار قرار گیرد لذا اعضاء باید تا 15 اسفند 90 نظرات و دیدگاههای خود را به دبیرخانه ارسال نمایند تا در COP18 در کشور قطر در خصوص این موضوع تصمیم گیری شود. همچنین تصمیمات مهمی در مورد احیاء جنگل های کشورها و جلوگیری از تخریب جنگل گرفته شده است. اثر تغيير آب و هوا بر منابع آب بهداشت عمومي نيز در دستور كار قرار دارد.
تحلیل:
با توجه به حساسیت کشاورزی، منابع آب و جنگل و بهداشت در کشور ایران، لازم است برنامه های منسجم مرتبط با موضوعات فوق توسط وزارتخانه های جهاد کشاورزی و نیرو و بهداشت هر چه زودتر تنظیم و توسط هیأت مذاکره کننده ایران در مجامع بین المللی مطرح شوند. همچنین استفاده از مکانیسم توسعه پاک CDM برای احیاء جنگل ها که اخیرا مورد تصویب قرار گرفت توسط کشور هر چه زودتر پیگیری شود تا از امکانات موجود استفاده شود.
هجدهمين كنفرانس اعضاء متعهد به كنوانسيون (COP-18):
تصميمات مهم دوحه COP18 :
1- نتايج كارگروه ويژه پروتكل كيوتو:
- دستور كار اين كارگروه در اجلاس دوحه به پايان رسيد.
- تعهدات دور دوم پروتكل كيوتو براي كشورهاي پيوست B پروتكل كيوتو به استثناء كشورهاي كانادا، ژاپن، نيوزلند و روسيه كه تعهدات دور دوم را نپذيرفته اند براي 38 كشور متعهد براي كاهش بين 5 تا 30 درصد نسبت به سال 1990 معين گرديد.
- در خصوص طول دوره دوم تعهدات بين 5 تا 8 سال مذاكرات صورت گرفت. كشورهاي جزيره اي كوچك و كمتر توسعه يافته با دوره 5 ساله تعهدات موافق بودند در حاليكه كشورهاي درحال توسعه از جمله كشورمان به دليل پيشگيري از ايجاد شكاف بين اجراي رژيم حقوقي جديد در حال تدوين با 8 سال دور دوم تعهدات پروتكل موافق بوده كه در نهايت دوره 8 ساله تصويب و از ابتداي ژانويه 2013 تا 31 دسامبر2020 اجراء خواهد شد.
- پروتكل اصلاح شده كيوتو بايد رسما” توسط مراجع قانوني كليه كشورها تاييد و تصويب گردد. ( در اين مورد دولت ايران نيز پس از ابلاغ دبيرخانه كنوانسيون بايد اقدامات قانوني را هر چه سريعتر آغاز نمايد.)
- آن دسته از كشورهايي كه الحاقيه پروتكل را نپذيرفته اند بايد تعهدات و مسئوليت هاي خود را در دوم تعهدات براساس قوانين و فرآيندهاي داخلي خود از اول ژانويه 2012 به اجراء در آورند.
- گرچه ايالات متحده عضو پروتكل كيوتو نميباشد، ليكن پذيراي عملكردي فراتر از 17 درصد كاهش در مقابل تعهد پذيرش اتحاديه اروپا براي كاهش بين 30 تا 40 درصد نگرديده است.
2- نتايج مذاكرات كارگروه ويژه مذاكراتي همكاريهاي دراز مدت؛
- شرح خدمات و وظايف كارگروه ويژه مذاكراتي تحت برنامه اقدام بالي در اجلاس دوحه خاتمه داده شد.
- ديدگاه مشترك جهاني در مورد اهداف كنوانسيون به طور خلاصه به شرح زير تصميم گيري شد.
– اقدامات جهاني براي كنترل گازهاي گلخانه اي به نحوي صورت گيرد كه دماي متوسط كره زمين به كمتر از 2 درجه سلسيوس نسبت به قبل از انقلاب صنعتي(سال1850) حفظ گردد و حداكثر انتشار گازهاي گلخانه اي توسط كشورها در آينده نزديك كنترل گردد.
– تصميم گرفته شد اعضاء براساس اصول كنوانسيون مبتني “عدالت” و “مسئوليت مشترك اما متفاوت” نسبت به توانمندي خود و تامين منابع مالي انتقال تكنولوژي و ظرفيت سازي به كشورهاي در حال توسعه براي حمايت از اقدامات كاهش انتشار و سازگاري با تغيير آب و هوا با ملاحظات ضروري براي دستيابي عادلانه به توسعه پايدار كشورها و حفظ يكپارچگي كره زمين اقدام نمايند. شايان ذكر اينكه كشورهاي توسعه يافته به دنبال حذف اصول فوق بودند.
- اقدامات بيشتر ملي و بين المللي براي كاهش انتشار:
– مقرر شد كه فعاليت هاي تحت اين عنوان پس از خاتمه كارگروه ويژه همكاريهاي دراز مدت به اركان فرعي كنوانسيون ( SABSTA,SBI)براي پيگيري هاي بيشتر منتقل گردد.
– اقدامات ملي كاهش انتشار توسط كشورهاي در حال توسعه در قالب توسعه پايدار ( با حمايت فناوري، مالي ) و ظرفيت سازي به صورت قابل اندازه گيري، قابل گزارش دهي و قابل اثبات صورت گيرد. اين موضوع نيز در قالب اركان فرعي كنوانسيون پيگيري خواهد شد.
– روش هاي سياستگذاري و انگيزه هاي مثبت به منظور كاهش انتشار از جنگل زدايي و كاهش سطح جنگلي در كشورهاي در حال توسعه كه مقرر شد طي يك برنامه كاري تا پايان اجلاس 2013و قبل از نوزدهمين كنوانسيون (COP19) در سال آينده تعيين شود.
– روش هاي گوناگون شامل فرصت هاي بازاريابي براي افزايش فعاليت در زمينه كاهش انتشار با درنظر گرفتن شرايط متفاوت كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه در نظر گرفته شود.
– عواقب اقتصادي – اجتماعي اقدامات مقابله اي توسط كشورهاي صنعتي ملاحظه گردد.
- اقدامات بيشتر براي سازگاري و شكل گيري كميته سازگاري.
- اقدامات بيشتر براي تامين منابع مالي به منظور كاهش انتشار، سازگاري و همكاري هاي فناوري .
- اقدامات بيشتر در ظرفيت سازي در كشورهاي در حال توسعه.
3- نتايج مذاكرات كارگروه ويژه دوربان؛
با توجه به نزديك شدن پايان دور اول تعهدات پروتكل كيوتو در هفدهمين اجلاس متعاهدين كنوانسيون COP17) ( در شهر دوربان آفريقاي جنوبي در سال 2011 ، اجراي دور دوم تعهدات براي سال 2013 تا 2017 به مدت 5 سال تصويب شد. همچنين در اين اجلاس دولتها تصميم به ايجاد توافق نامه جديد براي تعهدات بيشتر كشورها براي بعد از سال 2020 با عنوان پلت فرم دوربان گرفتند و مقرر شد اين توافق نامه تا سال 2015نهايي گردد. |
جلسات تايلند در زمينه دوربان پلت فرم (ADP) براساس دو مسير كاري با رويكرد “چشم انداز آينده” براي قبل از 2020″ آرمان گرايي“ بعد از سال 2020 به صورت ميز گرد در تايلند آغاز به كار نمود. كشورها در جلسات كارگروه هاي مذكور نظرات خود را در رابطه با رويكردهاي فوق الذكر ارايه نمودند . اين مذاكرات در دوحه ادامه يافته و نتايج حاصله به شرح ذيل ميباشد.
- مقرر شد برنامه كاري اين كارگروه و اقدامات آن تا سال 2014 مشخص شود بطوريكه بتوان حداكثر كاهش انتشار توسط تمام كشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته تحت كنوانسيون اطمينان حاصل نمود.
- كشورهاي در حال توسعه در زمينه “انتقال فناوري” بر “توسعه فناوري ” به جاي انتقال آن در سند جديد تاكيد ميورزيدند كه با مخالفت كشورهاي در حال توسعه از جمله كشورمان، در تصميمات مذاكرات برنامه كاري شامل كاهش انتشار، سازگاري، منابع مالي،توسعه و انتقال فناوري ظرفيت سازي و شفافيت واقدامات و حمايت ها تاكيد شد.
- از پيشنهاد دبير كل سازمان ملل براي دعوت از رهبران جهان در سال 2014 براي شركت در جلسه تنظيم رژيم حقوقي جديد تحت عنوان دوربان استقبال شد.
- تصميم گرفته شد كارگروه ويژه دوربان پيش نويس موضوعات مذاكرات را حداكثر تا جلسه بيستم كنفرانس اعضا (COP20 ) درسال 2014 به مذاكره گذاشته به طوريكه تا قبل از ماه مي 2015 متن مذاكراتي آماده گردد.
4- ساير ملاحظات :
- در اجلاس ميان دوره اي خرداد ماه گذشته در شهر بن آلمان گروهي از كشورهاي در حال توسعه مهم جهان كه تعداد آنها بين 24-17 كشور مي باشد، گروهي غير رسمي را تحت عنوان “گروه كشورههاي در حال توسعه همفكر (Like-Minded Developing Countries) را تشكيل دادند.اين گروه شامل كشورهاي بزرگي نظير چين، هند، برزيل، عربستان سعودي، ايران ، اندونزي،عراق مالزي فيليپين، ونزوئلا، نيكاراگوئه و …. مي باشد كه بيش از 50 درصد جمعيت جهان را در بر مي گيرد.
- اين گروه همفكر مي تواند در جهت گيري مذاكرات آتي رژيم حقوقي جديد تحت عنوان دوربان بسيار تاثيرگذار باشند و منافع ملي كشورهاي در حال توسعه را حفظ نمايند. تشكيل اين گروه كشورها خوشايند بسياري از كشورهاي صنعتي نبوده و نگراني خود را به روش هاي مختلف از شكل گيري اين گروه ابراز نمودهاند .از جمله اين كشورها فدراسيون روسيه بوده كه مخالفت هاي اين كشور منجر به تاخير در نهايي شدن نتايج اجلاس قطر به مدت 12 ساعت گرديد.
- در خصوص مبناي ايجاد شده در 5 موضوع انرژي، حمل و نقل، كشاورزي، جنگل، و مديريت پسماند با شكل تشكيل كارگاههاي آموزشي براي تصمصيم گيري و درج در سند دوربان به پيشنهاد كشورهاي توسعه يافته، اين گروه به پيشنهاد جمهوري اسلامي ايران به علت عوارض ناشي از آن براي كشورهاي در حال توسعه و كمتر توسعه يافته و تامين منافع حداكثري كشورهاي توسعه يافته به شدت مخالفت نموده و در نهايت اين شيوه و مبناي مذاكراتي از روند مذاكره حذف شد .
- طبق تصميمات اجلاس قبلي از جمله دوربان مقرر شده است كه كشورهاي در حال توسعه گزارش 2 سالانه خود را مبني بر فعاليت هاي ملي در زمينه آمار انتشار گازهاي گلخانه اي، اقدامات عملي و اجرايي كاهش انتشار، ظرفيت سازي و ساختار هاي سازماني، كمبودهاي فناوري و مالي و نيز سيستم ارزيابي و پايش اين اقدامات به دبيرخانه كنوانسيون گزارش نمايند. قرار است اولين گزارش 2سالانه در پايان سال 2014 ميلادي ارسال شود. تهيه اين گزارش با حمايت مالي تسهيلات زيست محيطي جهاني به مبلغ 350 هزار دلار توسط كشورهاي در حال توسعه از جمله ايران انجام خواهد شد.
بیستمین كنفرانس اعضاء متعهد به كنوانسيون (COP20):
بیستمین کنفرانس سالانه متعهدین کنوانسیون تغییر آب و هوا COP20 و دهمین نشست متعهدین پروتکل کیوتو CMP10 از تاریخ 1 الی 14 دسامبر2014 در شهر لیما (پرو) با حضور بیش از 11هزار نفر شرکت کننده شامل 6300 نفر از کارمندان دولتی کشورها و 4000 نفر از مجریان موسسات و ارکان سازمان ملل متحد و 900 نفر از رسانه های مختلف برگزار شد. در جلسات متنوعی که در طول این کنفرانس برگزار شد، در حدود 19 تصمیم نهائی اتخاذ شده که 17 تا از آن تحت کنوانسیون و 2 تا ذیل پروتکل کیوتو بوده است.
منبع:
http://climate-change.ir/