کوه نمکی:این کوه در استان بوشهر . شهرستان سیراف واقع شده است.
بندر سیراف :سیراف (سیراب) یکی از شهرهای قدیمی استان بوشهر ایران بوده است. بازمانده‌های آن در نزدیکی بندر طاهری فعلی دیده می‌شود. سیراف زمانی از بندرهای اصلی ایران و خاورمیانه و محل پهلوگیری کشتی‌های بزرگ بود . بازرگانان سیرافی به دوردست‌های آسیا و افریقا سفر دریایی می‌کردند .
ولی طی یک زلزله و سونامی حاصله از آن در بهار سال ۳۹۸ قمری قسمت عمده این بندر پر رونق به زیر آب رفت و فقط مسجد جامع سیراف و قلعه نصوری و گور دخمه و بازار آن باقیمانده است .
گنبد نمکی:
این کوه که یکی از زیباترین کوههای استان بوشهر است
گنبد نمکی دشتی در استان بوشهر و در نزدیکی روستای گنخک و در فاصله ی ۱۴۴ کیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر و ۶۴ کیلومتری شهر خورموج قرار دارد و بزرگترین و زیباترین گنبد نمکی ایران و خاورمیانه به شمار می آید.وسعت گنبد در حدود ۳۶۶۶ هکتار بوده و ارتفاع قله ی آن ۱۴۹۰ متر از سطح دریا می باشد , و حداقل ارتفاع آن از سطح دریا نیز ۷۰ متر است. تشکیل گنبد شمال غربی به جنوب شرقی بوده و از سمت غرب به روستای گنخک و روستای جاشک کشیده شده و از سمت شرق از روستای باغان تا روستای درویشی ادامه دارد و راه دسترسی به گنبد از سمت شمال شرقی از فاصله ی ۳ کیلومتری بعد از روستای گنخک از طریق جاده خاکی معدن قدیمی سنگ نمک که در منطقه فعالیت می کرده است و از سمت شرقی گنبد بعد از پل روستای کردلان جاده ی خاکی را به سمت گنبد پیش گرفته تا به پای کوهپایه های گنبد برسیم
ارتفاع:
قله این کوه نمکی ۱۳۵۰ متر از دشت اطراف خودبالاتر است. این کوه ۱۲ کیلو متر درازا و ۴٫۵ کیلو متر پهنا دارد. وسعت گنبد در حدود ۳۶۶۶ هکتار بوده و ارتفاع قله ی آن ۱۳۵۰ متر از سطح دریا می باشد.
موقعیت خاص گنبد نمکی دشتی که باعث شوری آب رودخانه مند گشته است شاید تنها عامل زیان رسان به منطقه باشد زیرا رودخانه تا قبل از روستای باغان شیرین و قابل شرب و استفاده کشاورزی می باشد. اما پس از عبور از کنار گنبد و دور زدن آن آب رودخانه با درصد زیادی شوری همراه می شود که نشان از فعالیت زیاد گنبد و روان بودن آب آن تا بستر رودخانه مند می باشد ودر فصل پر بارش آب رودخانه سطح دشت های چغابور و دشتی را فرا گرفته وبه علت تبخیر زیاد نمک بر روی سطح خاک باقی مانده و باعث شوری زمین های منطقه می گردد.
گنبدهای نمکی در سطح وسیعی از ارتفاعات زاگرس وایران مرکزی رخنمون شده‌است بطوریکه قریب به ۱۱۴ گنبد نمکی در نواحی جنوب ایران بویژه در استان‌های هرمزگان وبوشهر د یده می‌شود.
پدیده‌های زیبای گنبد نمکی دشتی عبارت‌اند از:
۱- رنگ سفید نمکهای طعام گنبد به منطقه جلوه‌ای زیبا بخشیده‌است به نحوی که از جاده کنگان –بوشهر به صورت یک کوه برفی زیبائی در بخش شرقی دشت برهنه ظاهر شده‌است.
۲- یخچالهای نمکی از جمله پدیده‌های زیبای گنبد نمکی گنخک دشتی به شمار می‌رود ودر ناحیه شمال غربی گنبد به وضوح دیده می‌شود این یخچالها که حاصل حرکت ثقلی توده‌های نمکی در جهت شیب زمین است در حاشیه کناره گنبد تشکیل می‌گردد و بدلیل مشابهت آن با یخچالهای یخی بدین نام شهرت یافته‌است.
۳- آبشارهای زیبای نمکی یکی دیگر از ویژگیهای گردشگری گنبد نمکی دشتی است. این آبشارها که مسیر طبیعی جریان آب گنبد بوده‌است در فصول کم آبی به واسطه تبخیر کامل آب بلورهای زیبای نمکی ضخیمی درجهت جریان و بویژه در مسیرآبشارها ایجاد شده‌است و منظره تماشائی آبشار نمکی را ایجاد نموده‌است. این پدیده در در اواسط بهار تا تابستان وپائیز دیده می‌شود.
۴- غارهای نمکی یکی دیگر از جلوه‌های تماشائی گنبد نمکی دشتی است. این غارها که بر اثر انحلال رسوبات نمکی ایجاد می‌شوند در جای جای گنبد دیده می‌شود. در بخش‌های داخلی این غارها بلورهای نمک به صورت استالاگمیت و استالاکتیت جلوه‌ای دیدنی به غارها بخشیده‌است.
۵- فرسایش آبی ایجاد شده بر نمکهای گنبد آثار زیبا و تماشائی را بر پهنه گنبد ایجاد نموده‌است. این آثار به صورت فرسایش پنجه‌ای یکی از اثار زیبای ژئو مورفولوژیکی را ایجاد نموده‌است.
۶- تخت دیو یکی از زیباترین پدیده‌های زیبای فرسایشی گنبد نمکی دشتی است که به دلیل اختلاف در میزان فرسایش پذیری سنگها به صورت ستونهایی در میان نمکهای گنبد ظاهر شده‌اند.
۷- بلورهای نمک و بسیاری کانیهای غیر سیلیکاته نظیر پیریت و فلورین با تنوع رنگ و جلای فلزی و غیر فلزی آنان خیره کننده است. گنبد نمکی میزبان کانیها و بلورهای فراوانی است که در پهنه گنبد گسترده‌اند.
۸- تنوع رنگ نمکهای صنعتی گنبد شگفت‌انگیز است. رنگهای متنوع قرمز، قهوه‌ای، سفید، زرد، سیاه و نارنجی نمکها یکی از ویژگی گنبد نمکی گنخک شهرستان دشتی است.
کوه نمکی جاشک به عنوان تنها اثر طبیعی ملی استان بوشهر در سال ۸۸ به ثبت رسیده و اکنون در اختیار محیط زیست قرار گرفته است. مهمترین خصوصیات بارز و متفاوت کوه نمکی جاشک به نوع نمکهای این کوه نمکی، گنبدها و غارهای منحصر به فرد، آبشارها، بلورها و … می توان اشاره داشت. در آینده نزدیک محیط بانی آن در روستای جاشک از توابع شهر آبدان شهرستان دیر افتتاح می شود.
کارگروه برنامه ریزی و تحقیق:
احمدی
