به منظور ایجاد انقباض در عضله و در نهایت ایجاد حركت نیاز به انرژی میباشد. این انرژی از شكسته شدن مادهای به نام آدنوزین تری فسفات (ATP ) در سلول عضله ایجاد میشود. برای تولیدی ATP دو دستگاه تولید انرژی به نامهای دستگاه هوازی و دستگاه بیهوازی وجود دارد. با مراجعه به كتابهای فیزیولوژی ورزش در مورد چگونگی عمل این دو دستگاه جهت تولید ATP اطلاعات بیشتری كسب خواهید نمود. در اینجا ما سعی میكنیم به دو نوع تمرین هوازی و بیهوازی كه سبب توسعه دستگاههای مذكور میشوند بپردازیم.
تمرین هوازی:
به انواع ورزشهایی كه بطور مستمر و طولانی مدت (بیش از 2 دقیقه) طول میكشند و ضربان قلب در هنگام تمرین كمتر از 70درصد حداكثر ضربان قلب میباشد تمرینات هوازی و یا زیر بیشینه گفته میشود. دویدن و پیادهروی دوچرخهسواری، شنا در مسافتهای طولانی مدت از انواع تمرینات هوازی هستند. تمرینات هوازی به دو روش صورت میگیرد: 1ـ روش تداومی 2ـ روش تناوبی(اینتروال) ، در روش تداومی فرد بدون استراحت به تمرین میپردازد مثلاً 20 دقیقه دویدن پیوسته و بدون استراحت ولی در روش تناوبی فرد مابین تمرین كردن استراحت میكند. معمولاً زمان استراحت با زمان فعالیت در تمرینات تناوبی هوازی برابر است. به عنوان مثال یك دقیقه دویدن و یك دقیقه استراحت كردن (استراحت فعال مثل راه رفتن) یك تمرین انیتروال هوازی محسوب میشود. انرژی مورد نیاز برای انجام تمرینات هوازی از گلوكز و چربی تامین میشود بنابراین برای كاهش چربیی خون و یا كاهش وزن چربی بدن، تمرین هوازی بهترین نوع تمرین است.
تمرین بیهوازی:
تمرینات بیهوازی یا بیشینه به ورزشهایی گفته میشود كه برای مدت زمان كوتاه (كمتر از 2 دقیقه) و با شدت بیش از 70 درصد حداكثر ضربان قلب صورت میگیرد. ورزشهای مثل دوی سرعت 100 متر و یا 800 متر همچنین ورزشهای گروهی مثل فوتبال، بسكتبال، والیبال از نوع تمرینات بیهوازی محسوب میشوند. هر چند زمان ورزشهای گروهی مذكور بیش از 2 دقیقه طول میكشد ولی باید توجه داشت یك فوتبالیست هنگام 90 دقیقه بازی فوتبال تمام مدت بطور پیوسته در حال دویدن نیست بلكه در بین فعالیت به استراحت و یا تماشای بازی نیز می پردازد بنابراین این گونه ورزشها در طبقه تمرینات بیهوازی جا میگیرند. از نشانههای تمرین بیهوازی افزایش بیش از حد ضربان قلب هنگام تمرین و تجمع اسیدلاكتیك در عضلات فعال و خستگی مفرط می باشد بطوری كه اگر شدت تمرین بالا باشد مثل مسابقه دویدن 800 متر فرد پس از مسابقه نیاز به زمان زیادی برای بازسازی انرژی از دست رفته و استراحت دارد.
یك آزمون ساده برای اینكه شما متوجه شوید كه فعالیت شما از كدام نوع تمرین می باشد این است كه اگر هنگام تمرین بتوانید صحبت بكنید، تمرین شما از نوع هوازی میباشد و اگر نتوانید صحبت كنید و اصطلاحاً نفس، نفس بزنید، نوع تمرین شما بی هوازی خواهد بود.
انرژی مورد نیاز برای انجام تمرینات بیهوازی از گلوكز (قند خون) تأمین میشود. تمرینات بیهوازی را میتوان به صورت تناوبی نیز انجام داد ولی زمان استراحت 2 تا 4 برابر زمان فعالیت میباشد، به عنوان مثال 5 ثانیه دویدن با شدت بیش از 70 درصد حداكثر ضربان قلب و 20 ثانیه استراحت كردن یك تمرین بیهوازی محسوب میشود.